Τί εἶναι αἴρεση καί τί εἶναι σχίσμα

Αἵρεση εἶναι ἡ προσπάθειες πού ἔκαναν καί κάνουν ὁρισμένοι πιστοί νά διαφοροποιηθοῦν ἀπό τή Ὀρθόδοξη πίστη, τή διδασκαλία καί τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί καταλήγουν στή διατύπωση μίας δικιᾶς τους διδασκαλίας καί πίστης. Οἱ αἱρέσεις καί οἱ παλιές καί οἱ σημερινές χτυποῦν τήν Ἐκκλησία σέ δύο κυρίως σημεῖα :

1. εἴτε ἀρνοῦνται τήν Ἁγία Τριάδα ὑποστηρίζοντας ὅτι Θεός εἶναι μόνο ὁ Πατέρας ἐνῶ ὁ Υἱός καί τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι κατώτεροι Θεοί ἤ ἀπρόσωπες δυνάμεις,

2. εἴτε ἀρνοῦνται τήν Θεανθρωπινότητα τοῦ Χριστοῦ ὑποστηρίζοντας ἄλλοτε ὅτι ὁ Χριστός δέν ὑπῆρξε πραγματικός Θεός καί ἄλλοτε ὅτι δέν ὑπῆρξε πραγματικός ἄνθρωπος.

Ἡ Ἐκκλησία μας ἀντέταξε τήν γνήσια Παράδοσή της, τήν Ἀποστολική διαδοχή τῶν Ἐπισκόπων της, τό Εὐαγγέλιο, τόν Κανόνα τῆς Καινῆς Διαθήκης καί τό «Πιστεύω», τό Σύμβολο τῆς Πίστεως, πού ἀποτελοῦσαν τά διακριτικά γνωρίσματα τῶν ἀληθινῶν Χριστιανῶν ἀπό τούς αἱρετικούς.

Ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός ἵδρυσε φυσικά ὄχι πολλές ἀλλά μία Ἐκκλησία. Στήν Παλαιά Διαθήκη προεικονίζεται ἡ Χριστιανική Ἐκκλησία ὡς «μία Βασιλεία» πού θά συμπεριλάβει ὅλα τά ἔθνη, ὡς «νέα Ἱερουσαλήμ», ὡς «ὅρος Κυρίου» στό ὁποῖο θά συναχθοῦν ὅλα τά ἔθνη.

Οἱ αἱρέσεις ἐμφανίσθηκαν στοὺς κόλπους τῆς Ἐκκλησίας πολὺ νωρίς, ἤδη ἀπὸ τὸν πρῶτο αἰῶνα, καὶ εἶναι πολυάριθμες. Ὁὅσιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς ἀναφέρει ὀνομαστικὰ πάνω ἀπὸἑκατό.

Ἀργότερα τὰ σχίσματα παίρνουν τὸν χαρακτῆρα ἀποκοπῆς ἀπὸ τὸν ἐπίσκοπο καὶ τὸἐκκλησιαστικὸ σῶμα. Γράφει ὁἅγιος Ἰγνάτιος: «Τὰ πάντα νὰ εἶναι σύμφωνα σὲ μία ἑνότητα… Ὅποιος δὲν προσέρχεται στὴν κοινὴ (λατρευτικὴ) συνάθροιση, αὐτὸς ἔχει πέσει ἤδη σὲὑπερηφάνεια καὶ ξεχωρίζει τὸν ἑαυτό του». Ὅταν τὸ σχίσμα ἐπιδεινωθῆ καὶ φθάση σὲ διαφοροποίηση δογματική, ἔχουμε πλέον τὴν αἵρεση.