Eἰς τόν Ἀθανάσιον.
Ἀθανάσιον καὶ θανόντα ζῆν λέγω.
Οἱ γὰρ δίκαιοι ζῶσι καὶ τεθνηκότες.
Εἰς τήν φυγήν Κυρίλλου.
Φυγῆς Κυρίλλου σήμερον μνήμην ἄγει,
Ἀλλ' οὐ τελευτῆς τῆς ἀειμνήστου κτίσις.
Τάρχυσαν ὀγδοάτῃ δεκάτῃ νέκυν Ἀθανασίου.
Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος γεννήθηκε τὸ 295 μ.Χ. ἀπὸ φτωχοὺς ἀλλὰ ἐναρέτους γονεῖς, γεγονός πού τοῦ στέρησε τή δυνατότητα γιά ἀνώτερες σπουδές. Ὅμως ὁ πανάγαθος Θεὸς τὸν προίκισε μὲ πλούσια πνευματικὰ προσόντα. Λαμβάνει τή στοιχειώδη ἐκπαίδευση καὶ στή συνέχεια μελετᾷ μόνος του γιά νά φθάσει σὲ ὑψηλότατα ἐπίπεδα γνώσης καὶ σοφίας.
Ἀπὸ πολὺ νέος ἔδειξε τὴν κλίση τοῦ πρὸς τὴν Ἐκκλησία. 25 ἐτῶν χειροτονεῖται διάκονος ἀπὸ τὸν πατριάρχη Ἀλεξανδρείας Ἀλέξανδρο, τὸν ὁποῖο ἀκολουθεῖ στήν Ἅ΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο τὸ 325 μ.Χ., στή Νίκαια τῆς Βιθυνίας. Ἀναδεικνύεται πρωτεργάτης στήν καταδίκη τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου.
Τὸ 328 μ.Χ. καὶ σὲ ἡλικία 33 ἐτῶν ἐκλέγεται πανηγυρικὰ πατριάρχης Ἀλεξανδρείας. Ἀπὸ τή θέση αὐτῇ ἀντιμετωπίζει ἕνα φοβερὸ πόλεμο ἐκ μέρους τῶν αἱρετικῶν ὀπαδῶν τοῦ Ἀρείου. Ὅμως ὁ ἅγιος, χάρη στήν μεγάλη πνευματικότητά του καὶ τή ζέουσα πίστη στό Θεό, κατορθώνει νά βγεῖ νικητὴς ἀπ’ ὄλες αὐτές τις δοκιμασίες ἀκόμη καὶ ἀπό τίς πέντε ἐξορίες πού τοῦ ἐπιβλήθηκαν, καθὼς ὁ αὐτοκράτορας Κωνσταντῖνος ὁ Β΄ ἤταν ὀπαδὸς τοῦ Ἀρειανισμού. Ἐκοιμήθη ἐν εἰρήνῃ τὸ 373 μ.Χ.
Ὁ Ἅγιος Κύριλλος ἔζησε ἐπὶ βασιλείας Θεοδοσίου τοῦ Μικροῦ καὶ γεννήθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τὸ 370 μ.Χ. ἀπὸ εὐπόρους γονεῖς τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας τῆς πόλεως. Ἀνεψιὸς τοῦ ἀρχιεπισκόπου Ἀλεξανδρείας Θεοφίλου ὁ Κύριλλος, ἔλαβε μεγάλη θεολογικὴ μόρφωση, ὥστε ἔγινε κατόπιν διάδοχος τοῦ θείου του, στόν ἀρχιεπισκοπικὸ θρόνο Ἀλεξανδρείας.
Ὅταν ἔγινε ἡ Γ' Οἰκουμενικὴ Σύνοδος τὸ 431 μ.Χ. στην Ἔφεσο, ὁ Κύριλλος ὑπῆρξε πρόεδρος αὐτῆς καὶ συνετέλεσε νά γκρεμιστοῦν οἱ κακοδοξίες τοῦ δυσεβοὺς Νεστορίου, γιά τὸ πρόσωπο τῆς ὑπεραγίας Δεσποίνης ἠμῶν Θεοτόκου.
Μὲ πολλὰ πνευματικὰ κατορθώματα στό ἐνεργητικὸ του, ὁ Κύριλλος παρέδωσε εἰρηνικὰ τὸ πνεῦμα του στόν Κύριο τὴν 27η Ἰουνίου τοῦ 444 μ.Χ., ἀφοῦ πατριάρχευσε γιά 32 περίπου χρόνια. Δικαίως ὁ Ἅγιος Ἀναστάσιος ὁ Σιναΐτης τὸν προσονόμασε «σφραγῖδα τῶν Πατέρων».
Ἡ Ἐκκλησία θέλησε να ἀδελφώσει τὴν μνήμη τῶν δύο Μεγάλων Πατέρων αὐτῆς καὶ Ἀρχιεπισκόπων Ἀλεξανδρείας, τοῦ Μεγάλου Ἀθανασίου, πρωταγωνιστή κατὰ τοῦ Ἀρειανισμού, καὶ τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου, πρωταγωνιστή κατὰ τοῦ Νεστοριανισμοὺ καὶ ὅρισε τὸ συνεορτασμὸ τοὺς στις 18 Ἰανουαρίου.
Νά σημειώσουμε τέλος, ὅτι ὁ Ἅγιος Κύριλλος, ἐορτάζεται καὶ στίς 9Ἰουνίου.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Ἒργοις λάμψαντες, Ὀρθοδοξίας, πᾶσαν σβέσαντες κακοδοξίαν, νικηταί τροπαιοφόροι γεγόνατε· τῇ εὐσεβείᾳ τά πάντα πλουτίσαντες, τήν Ἐκκλησίαν μεγάλως κοσμήσαντες, ἀξίως εὕρατε Χριστόν τόν Θεόν, δωρούμενον πᾶσι τό μέγα ἔλεος.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ´. Θείας πίστεως.
Στύλος γέγονας ὀρθοδοξίας, θείοις δόγμασιν ὑποστηρίζων, τὴν Ἐκκλησίαν Ἱεράρχα Ἀθανάσιε· τῷ γὰρ Πατρὶ τὸν Ὑιόν ὁμοούσιον, ἀνακηρύξας κατᾑσχυνας Ἄρείον· Πάτερ Ὅσιε, Χριστόν τὸν Θεόν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν, τό μέγα ἔλεος.
Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Ἱεράρχαι μέγιστοι τῆς εὐσεβείας, καί γενναῖοι πρόμαχοι, τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, πάντας φρουρεῖτε τούς ψάλλοντας· Σῶσον οἰκτίρμον, τούς πίστει τιμῶντάς σε.
