(Ἕνα ποιμαντικό καί κοινωνικό πρόβλημα)
τοῦ Πρωτοπρ. Κυριακοῦ Τσουροῦ
Γραμματέως τῆς Σ.Ε. ἐπί τῶν Αἱρέσεων
1. Τά χαρακτηριστικά τοῦ προβλήματος
Οἱ νεοφανεῖς αἱρέσεις εἶναι πολυάριθμες, πολύμορφες καί πολυώνυμες καί δραστηριοποιοῦνται κάτω ἀπό ποικίλα προσωπεῖα. Δέν εἶναι μόνον αἱρέσεις, ὑπό τήν ἐκκλησιολογική ἔννοια, ἀλλά καί παραθρησκεῖες, μέ ἔντονο συγκρητιστικό καί ἀποκρυφιστικό χαρακτήρα. Ἀριθμοῦν ἑκατοντάδες μέ αὐξανόμενο ρυθμό.
Οἱ νεοφανεῖς αἱρέσεις, δέν ἐκδηλώνονται ὅλες ἐχθρικά πρός τήν Ὀρθόδοξη Πίστη ἤ δέν ἀπορρίπτουν φανερά τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί τήν Ὀρθόδοξη ἰδιότητα. Χρησιμοποιοῦν παραπλανητικούς τίτλους, προσωπεῖα καί ὁρολογίες ὀρθόδοξες, προκαλώντας ἔτσι μεγάλη σύγχυση, ὡς πρός τό περιεχόμενο τῆς πίστης καί διευκολύνοντας τόν προσηλυτισμό.
Μέ τόν τρόπο αὐτό δημιουργεῖται μιά ἔντονη σύγχυση στό Ὀρθόδοξο Πλήρωμα, καθόσον οἱ αἱρέσεις δέν γίνονται εὔκολα ἀντιληπτές καί φανερές. Ἡ σύγχυση ἐντείνεται ἀπό τό γεγονός ὅτι ὑπάρχει μία ἀτέλειωτη ποικιλία τίτλων μέ χαρακτηριστικά χριστιανικά, ψευδοχριστιανικά, ἀκόμη καί δῆθεν Ὀρθόδοξα, χιλιαστικά καί γενικῶς ἐσχατολογικά, νεογνωστικά, φιλοσοφικά, πολιτιστικά, ἀποκρυφιστικά, γκουρουϊστικά, ἰνδουϊστικά καί βουδιστικά, πνευματιστικά καί παραψυχολογικά, οὐφολογικά, νεοσατανιστικά καί νεοπαγανιστικά, ἀλλά καί ἐπιστημονικοφανῆ, ὅπως, ἰνστιτοῦτα ψυχολογίας ἤ ψυχοθεραπείας ἤ ἀνάπτυξης τοῦ νοῦ, καί, τέλος, πολεμικῶν τεχνῶν, ἐναλλακτικῶν θεραπειῶν κ.ἄ. Ὑπάρχει, δηλαδή προσφορά γιά ὅλα τά "γοῦστα" τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου. Ὁ μακαριστός π. Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος, ὁ πρωτεργάτης αὐτός καί σύγχρονος ἀπολογητής στόν νευραλγικό τομέα τῆς ὀρθῆς ἀντιμετώπισης τοῦ προβλήματος τῶν νεοφανῶν αἱρέσεων, ἔκανε λόγο γιά "ὑπεραγορά θρησκείας".
Προτοῦ ὅμως προχωρήσουμε πρέπει νά ἐπισημάνουμε ὅτι οἱ σύγχρονες αἱρέσεις διακρίνονται σέ δύο μεγάλες κατηγορίες: Στήν μία κατηγορία ἐντάσσονται οἱ ὁμάδες ἐκεῖνες πού ἔχουν χριστιανικά ἤ ψευδοχριστιανικά χαρακτηριστικά καί εἶναι οἱ κατά κυριολεξίαν αἱρέσεις. Στήν δεύτερη ἐντάσσονται ἐκεῖνες οἱ ὁμάδες πού διαφοροποιοῦνται οὐσιαστικά ἀπό τήν χριστιανική πίστη, ἀλλά καί τήν διδασκαλία τῶν μονοθεϊστικῶν θρησκειῶν, ἀλλά καί τῶν θρησκειῶν τῆς Ἀνατολῆς ἀπό τίς ὁποῖες κυρίως προέρχονται καί τίς ὁποῖες χαρακτηρίζομε ὡς παραθρησκευτικές ὁμάδες (διεθνῶς σέκτες ἤ λατρεῖες-cults).
2. Εἰδικά χαρακτηριστικά τῶν νεοφανῶν αἱρέσεων
α. Μιλώντας, πρῶτον, γιά τίς χριστιανικές αἱρέσεις καί τίς παραχριστιανικές ὁμάδες, πρέπει νά ποῦμε ὅτι εἶναι ὁμάδες μέ πολλές καί σοβαρές ἀποκλίσεις καί διαφοροποιήσεις ἀπό τήν Χριστιανική Ἀλήθεια. Πρόκειται συνήθως γιά διδασκαλίες ἤ ὀργανωμένες ὁμάδες πού πιστεύουν στόν Ἰησοῦν Χριστό, ἤ τουλάχιστον ὁμιλοῦν γι' Αὐτόν. Εἶναι δηλαδή ὁμάδες πού κινοῦνται ἐντός τοῦ χριστιανικοῦ χώρου. Μερικές ἔχουν ἀπωλέσει κάθε χριστιανικό χαρακτηριστικό στό "δόγμα" τους ἤ στό πολίτευμά τους, ὅπως εἶναι οἱ "Μάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ", οἱ Μορμόνοι, οἱ Ἀντβεντιστές κ.ἄ., γι' αὐτό τίς χαρακτηρίζουμε ὡς παραχριστιανικές ὁμάδες.
Κύριο χαρακτηριστικό τῶν ὁμάδων αὐτῶν, εἶναι ἡ μικρή ἱστορική πορεία τους, πού δέν ἔχει καμία σχέση καί σύνδεση μέ τήν ἱστορική Ἐκκλησία πού ἵδρυσε ὁ Ἰησοῦς Χριστός, οὔτε στήν πίστη, οὔτε στήν λατρεία, πολύ περισσότερο στήν "ἀποστολική διαδοχή". Ἡ ἱστορία τους ξεκινᾶ αὐθαίρετα καί ξαφνικά, μόλις μερικές δεκαετίες πρίν, ὅπως τῶν Ἑλλήνων Νεοπεντηκοστιανῶν στή δεκαετία τοῦ '60 καί ἄλλων στή δεκαετία τοῦ '20. Ἄλλες ὁμάδες ἔχουν ζωή 100 ἤ τό πολύ 130 ἐτῶν, ὅπως ἡ ἑταιρία "Σκοπιά" τῶν "Μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ".
Ἄλλο χαρακτηριστικό τῶν νεοφανῶν αὐτῶν αἱρέσεων εἶναι οἱ φονταμενταλιστικές διδασκαλίες τους, ἡ σκληρή συμπεριφορά τους πρός τούς ξω καί ἡ αὐστηρότητα στήν πειθαρχία τῶν ὀπαδῶν, ἡ ὁποία ἐνίοτε παίρνει τόν χαρακτῆρα ἀπειλῆς. Ἀκόμη χαρακτηρίζονται γιά τίς ἔντονες ἐσχατολογικές διδασκαλίες τους καί τίς δῆθεν προφητικές προβλέψεις τους, γιά τίς ὁποῖες συνεχῶς διαψεύδονται. Οἱ συνεχεῖς ἀναγγελίες τοῦ τέλους τοῦ κόσμου (συστήματος κατά τούς Χιλιαστές) καί ἡ ἀπειλή τοῦ Ἀντιχρίστου ἤ ἡ ὑπόσχεση τῆς λεγομένης "ἁρπαγῆς" (κατά τούς Πεντηκοστιανούς), ὁλοκληρώνουν τήν μέθοδο τοῦ ἐκφοβισμοῦ καί τῆς καταπιέσεως τῆς ἀνθρώπινης προσωπικότητος καί τῆς στερήσεως βασικῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων τῶν ὀπαδῶν τους. Καί εἶναι αὐτές ἀκριβῶς οἱ ὁμάδες πού, ὅταν καταγγελθοῦν, διαμαρτύρονται ὅτι καταπατοῦνται τάχα τά ἀνθρώπινα δικαιώματά τους καί ἡ θρησκευτική ἐλευθερία τους.
β. Μιλῶντας τώρα γιά τήν παραθρησκεία, πρέπει νά ποῦμε ὅτι πρόκειται γιά διδασκαλία ἤ συγκροτημένη ὁμάδα (σέκτα) ἤ ὀργάνωση πού δέν ἐντάσσεται στόν χριστιανικό χῶρο, ἀκόμη καί ὅταν χρησιμοποιεῖ χριστιανική ὁρολογία· δέν πιστεύει στόν Χριστό, ἀκόμη καί ὅταν χρησιμοποιεῖ τόν ὅρο "χριστός" καί συνήθως δέν ἀνήκει στίς μονοθεϊστικές θρησκεῖες. Δηλαδή, δέν πρόκειται γιά "γνωστή θρησκεία", ὅπως αὐτή ὁρίζεται ἀπό τό Ἑλληνικό Σύνταγμα. Δηλαδή θρησκεία μέ φανερή διδασκαλία καί λατρεία καί πού δέν ἀπειλεῖ τήν δημόσια τάξη καί τά χρηστά ἤθη. Γι'αὐτό καί θεωρεῖται ὡς παραθρησκεία.
Ἡ Ἔκθεση τῆς Γαλλικῆς "Διυπουργικῆς Ἀποστολῆς γιά τήν καταπολέμηση τῶν αἱρέσεων" (Ἰανουάριος τοῦ 2000, ὑπό τήν προεδρία τοῦ κ. Ἀλέν Βιβιέν), ἐπιχειρῶντας νά δώσει ἕναν ὁρισμό τοῦ ὅρου σέκτα, γράφει: «Ἡ αἵρεση (σέκτα) εἶναι ἕνας σύνδεσμος μέ ὁλοκληρωτική δομή, δηλώνοντας ἤ ὄχι θρησκευτικούς σκοπούς, τοῦ ὁποίου ἡ συμπεριφορά πλήττει τά Ἀνθρώπινα Δικαιώματα καί τήν κοινωνική ἰσορροπία» (σελ. 53).
Βασικό χαρακτηριστικό τους εἶναι, ἀκόμη, ἡ ὁλοκληρωτική δομή τους. Στήν κορυφή τῆς κάθε ὁμάδας ὑπάρχει ὁ ἀρχηγός, ὁ ὁποῖος εἶναι περιβεβλημένος μέ θεϊκή αὐθεντία, εἴτε αὐτός ὀνομάζεται γκουροῦ ἤ θεϊκός διδάσκαλος, εἴτε μεσσίας (χριστός). Αὐτός ἔχει ἀπόλυτη ἐξουσία πάνω σέ ὅλες τίς πτυχές τῆς προσωπικότητας τοῦ ὀπαδοῦ, μηδέ τῆς καθαρά ἰδιωτικῆς καί προσωπικῆς ζωῆς του ἐξαιρουμένης.
Χαρακτηριστικό ἐπίσης τῶν ὁμάδων αὐτῶν εἶναι καί ἡ προσφορά ποικίλων δελεασμάτων καί ὑποσχέσεων, ἤ ἡ διοργάνωση προγραμμάτων κοινωνικῆς προσφορᾶς, ὅπως ἡ ἀπεξάρτιση ἀπό τά ναρκωτικά, ἡ ὑπεράσπιση δῆθεν τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων, ἡ πυροπροστασία, κ.ἄ.
Ἔτσι, ἀπειλοῦνται μέ διάβρωση, ὄχι μόνον τό Ὀρθόδοξο φρόνημα, ἀλλά καί ὅλοι οἱ τομεῖς τῆς κοινωνικῆς ζωῆς. Γιά τήν Ἐκκλησία (πού αὐτό κυρίως μᾶς ἐνδιαφέρει) δημιουργεῖται ἕνα σοβαρώτατο καί σέ συνεχῆ διόγκωση ποιμαντικό πρόβλημα.
3. Ἡ θεωρητική βάση τῶν νεοφανῶν αἱρέσεων
Πρέπει ἐδῶ νά ὑπογραμμίσωμε ὅτι στίς αἱρετικές καί παραθρησκευτικές ὁμάδες γίνεται πολύς λόγος γιά σωτηρία. Ὅμως ὁ ἄνθρωπος τῶν αἱρέσεων σήμερα μιλῶντας γιά σωτηρία δέν ἐννοεῖ αὐτήν σάν δωρεά - χάρισμα τοῦ Θεοῦ, ἀλλά σάν κατάκτηση δική του. Ἔτσι βλέπουμε νά διακηρύσσει αὐτόματους καί μηχανικούς τρόπους σωτηρίας, καί γιά νά κυριολεκτοῦμε, αὐτοσωτηρίας. Οἱ μέν χριστιανικές καί παραχριστιανικές αἱρέσεις (Προτεσταντικές, Πεντηκοστιανές, "μάρτυρες τοῦ 'Ιεχωβᾶ" κλπ.), διακηρύσσουν μιά στιγμιαία σωτηρία πού ἐπιτυγχάνεται μέ μιά πράξη τοῦ νοῦ καί ὁδηγεῖ σέ ἐκβιασμό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέ τίς λεγόμενες ἐμπειρίες καί ἐντυπωσιακά φαινόμενα.
Οἱ δέ παραθρησκευτικές ὁμάδες ὁμιλοῦν γιά αὐτοσωτηρία, γιά αὐτοπραγμάτωση, γιά αὐτογνωσία, καθόσον δέν ὑπάρχει Θεός ἔξω ἀπό τόν ἄνθρωπο γιά νά τόν σώση. Ἡ διδασκαλία αὐτή εἶναι ἡ συνέπεια τῆς ἔνταξης τῶν ὁμάδων αὐτῶν στὀ ρεῦμα τῆς "Νέας Ἐποχῆς".
Τί εἶναι ὅμως ἡ "Νέα Ἐποχή";
Ἡ "Νέα Ἐποχή" δέν εἶναι μιά συγκεκριμένη ὀργάνωση. Εἶναι, ὅπως εἴπαμε, ἕνα παγκόσμιο ρεῦμα (ὄχι μόνον θρησκευτικό) πού στηρίζεται στόν ἀποκρυφισμό καί στήν ἀστρολογία. Ἔχει τίς βάσεις της στήν Θεοσοφία τῆς ἀποκρυφίστριας Ἕλενας Μπλαβάτσκυ (ἱδρύτριας τῆς Θεοσοφικῆς Σχολῆς-19ος αἰώνας) καί κηρύσσει μιά παγκόσμια θρησκεία (συγκρητισμός). Βασικές διδασκαλίες της εἶναι:
α) ὅτι ὁ Θεός εἶναι ἀπρόσωπος καί ταυτίζεται μέ τήν "ζῶσα ἐνέργεια τοῦ σύμπαντος". Ὁλόκληρο τό σύμπαν, μέσα στό ὁποῖο ἐντάσσεται καί ὁ "θεός", εἶναι "Ἕν Ὅλον", ἀπρόσωπο. "Ἕν τό Πᾶν", λέγουν, τά πάντα εἶναι "θεός" καί ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἡ τελειότερη ἐκδήλωση τοῦ συμπαντικοῦ αὐτοῦ ἀπρόσωπου "θεοῦ", εἶναι δηλαδή "θεός" κατ'οὐσίαν.
β) Συνεπῶς, ὁ ἄνθρωπος γιά νά φθάσει στήν τελείωση κατά τήν θεωρία τῶν ὁμάδων αὐτῶν, πρέπει νά συνειδητοποιήσει αὐτή τήν θεϊκή του ἰδιότητα. Ὁ ἄνθρωπος ἀναγκάζεται σέ μιά ἐξελικτική πορεία αὐτοπραγμάτωσης καί αὐτοσωτηρίας. Ἔτσι στή θέση τῆς πίστης τοποθετεῖται ἡ γνώση (ἡ αὐτογνωσία) καί πρέπει μόνος του ὁ ἄνθρωπος νά βρῆ τούς τρόπους μέ τούς ὁποίους θά καταλάβη, θά γνωρίση ὅτι εἶναι θεός. Πρός τόν σκοπό αὐτό ἐπιστρατεύονται διάφορες τεχνικές - μάταιες ἀνόητες προσπάθειες - μέ τίς ὁποῖες πιστεύει ὅτι θά τό ἐπιτύχη. Καί αὐτές εἶναι ὁ διαλογισμός, ἡ γιόγκα, τά σεμινάρια ἀναπτύξεως τοῦ νοῦ, ἡ κατάκτηση τῆς δῆθεν ἀπόκρυφης γνώσης, ἡ χορτοφαγία, ἡ στέρηση, οἱ ἐγκλεισμοί κ.ο.κ.
Κι ὅταν ὅλα αὐτά ἐξαντληθοῦν καί δέν ἐπιτευχθῆ ὁ σκοπός, (ποιός ἄραγε τό κρίνει αὐτό;), τότε ἐπιστρατεύεται ἡ παράλογη δοξασία τῆς μετενσάρκωσης ἤ μετεμψύχωσης, ὥστε ἀπό μόνος του πάλι ὁ ἄνθρωπος, μέ σειρά γεννήσεων καί θανάτων (σαμσάρα) νά ἐπιτύχει τό ποθούμενον. Καί ἐδῶ μπαίνει ὁ "νόμος τοῦ κάρμα". Κατάληξη ὅλης αὐτῆς τῆς ἀνώφελης καί ἀτέρμονης διαδικασίας εἶναι τό ἀπόλυτο παράλογο: ἀφοῦ δηλαδή ἐπιτύχει αὐτό πού νομίζει τελείωση, τότε ἐξαφανίζεται σάν σταγόνα μέσα στόν ὠκεανό γιά νά πάψει νά ὑπάρχει καί ἄρα νά μή ξαναγεννιέται καί βασανίζεται σέ τούτη τή γῆ.
γ) Δέν ὑπάρχει διάκριση μεταξύ καλοῦ καί κακοῦ. Εἶναι οἱ δύο ὄψεις τοῦ αὐτοῦ νομίσματος. Ἔτσι, ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νά κάνει ὅ,τι αὐτός ὁ ἴδιος θεωρεῖ ὡς ἠθικό καί καλό, "αὐτός εἶναι ὁ νόμος".
Καί, βεβαίως, ἡ "Νέα Ἐποχή" ἔχει καί τόν δικό της "μεσσία"-χριστό, (μᾶλλον τούς δικούς της "μεσσίες - χριστούς"). Ἔτσι, ὑπάρχουν σήμερα οἱ νέοι "μεσσίες", ζῶντες ἤ ἤδη τεθνεῶτες, ὅπως ὁ Σάϊ Μπάμπα, ὁ Μετρέγια, ὁ Μούν, ὁ Ἀούν Βεόρ, ὁ Διονύσης Δώριζας, ὁ Κούτ Χουμί, ὁ Μοριά, ὁ Ίμάμ Μαχντί, ὁ Βοδδισάτβα κ.ἄ.
Εἶναι νομίζω περιττό νά ἀναλύσουμε πόσο ἀντίθετες εἶναι οἱ δοξασίες αὐτές πρός τήν χριστιανική διδασκαλία.
4. Αἴτια
Ἄν θά ἤθελε κανείς νά ἀναζητήση τά αἴτια τῶν αἱρέσεων θά διεπίστωνε ὅτι πάντοτε αὐτές γεννιοῦνται ἐκεῖ ὅπου δέν ὑπάρχει μιά γνήσια σχέση τοῦ ἀνθρώπου πρός τόν Θεόν. Ὁ ἄνθρωπος πολλές φορές θέλει νά φτιάξει τόν Θεό στά μέτρα του. Τοῦτο ἔχει ὡς συνέπεια νά καθορίζει ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος τά χαρακτηριστικά τοῦ ὑποτιθεμένου θεοῦ του - συνήθως κατασκεύασμα τῆς ἀνθρώπινης διανοίας καί τῶν ἀνθρώπινων παθῶν - καί ἀπ' αὐτόν τόν "θεόν" - κακέκτυπον ἐπιδιώκει νά καθορίζει τήν ζωήν του καί τήν ἠθικήν του. Ἰδιαίτερα ὁ σύγχρονος αὐτονομημένος ἄνθρωπος, σέ μιά ἐπιστροφή του στό "εὐαγγέλιο τοῦ ὄφεως", μεθυσμένος ἀπό τίς τεχνολογικές καί ὑλικές κατακτήσεις του, ἔφτιαξε θεούς στά μέτρα του καί ἔστησε ἕνα νέο εἶδος θρησκείας. Μέσα σ' αὐτήν θεός εἶναι ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος. Αὐτή εἶναι, ὅπως εἴπαμε, ἡ θεωρητική βάση ὅλων τῶν νεοφανῶν αἱρέσεων τῆς λεγομένης "Νέας Ἐποχῆς", μέσα στήν ὁποία ἔχει καταργηθῆ ἡ ἔννοια τοῦ προσωπικοῦ Θεοῦ καί ἔχει ἀντικατασταθεῖ μέ τήν πανθεϊστική ἔννοια τῆς ἀπρόσωπης "παγκόσμιας συνειδητότητας", ἡ ὁποία ταυτίζεται κατ' οὐσίαν μέ τήν κτιστή φύση.
Μεταξύ τῶν αἰτίων τῆς ἀναπτύξεως τῶν νεοφανῶν αἱρέσεων καί τῆς παραθρησκείας νομίζω ὅτι πρέπει νά θεωρήσωμε ἀκόμη τόν ἔντονο μεταφυσικό προβληματισμό τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου καί τίς ὑπαρξιακές ἀνησυχίες του. Τήν ἀναζήτηση νοήματος ζωῆς. Δέν πρέπει νά διστάσωμε νά ὁμολογήσωμε ὅτι ὁ δυτικός πολιτισμός μας καί ἡ παγκόσμια κοινότητα γενικώτερα ἀντιμετωπίζουν μιά βαθειά πολύπλευρη καί πολύμορφη κρίση, πού εἶναι κυρίως κρίση ἀξιῶν.
Οἱ διάφορες αἱρέσεις ἐκμεταλλευόμενες αὐτή τήν κρίση, τά ἀδιέξοδα καί τά ὑπαρξιακά κενά πού δημιουργοῦνται στόν σύγχρονο ἄνθρωπο, ἐπαγγέλλονται τήν "μόνη λύση" στίς φυσικές θρησκεῖες, στίς ἐξωτικές ἀνατολίτικες πρακτικές -δυτικοῦ ὅμως μοντέλου- ἤ στά ἀποκρυφιστικά τελετουργικά, πάντοτε στά πλαίσια τῆς λεγομένης "Νέας Ἐποχῆς" τοῦ Ὑδροχόου.
Ὑπάρχουν φυσικά καί πολλά ἄλλα αἴτια, στήν ἀνάλυση τῶν ὁποίων δέν μποροῦμε νά ἐπεκταθοῦμε στά πλαίσια τῆς σύντομης αὐτῆς εἰσηγήσεως, ὅπως: ὁ ὑπαρξιακός φόβος, ἡ ἀνασφάλεια καί ἡ ἀβεβαιότητα, ἡ δίψα γιά ἀγάπη καί ζεστασιά, ἡ περιέργεια, ἡ δίψα γιά ἐμπειρίες, γιά ἠδονή, δόξα, πλοῦτο κ.ο.κ. (βλ. π. Ἀ. Ἀλεβιζοπούλου, Νεοφανεῖς αἱρέσεις..., σελ.18)
Εἰδικά γιά τίς νεοφανεῖς ὁμάδες τῆς "Νέας Ἐποχῆς", μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι στήν πραγματικότητα εἶναι ὁμάδες χωρίς Θεό, δέν ἔχουν πίστη στόν Θεό (τόν Ἀληθινό Θεό), γι' αὐτό δέν εἶναι θρησκεῖες ἀλλά παραθρησκεῖες, ἰδεολογικές τάσεις μέ θρησκευτικά προσωπεῖα.
Ἔτσι ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος πορεύεται ὁλομόναχος τόν δρόμο του, χωρίς Θεό, ἐπαναλαμβάνει τήν πρώτη ἀνταρσία κατά τοῦ Θεοῦ καί γίνεται ἀποστάτης ἀπό τό θέλημα καί τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Εἶναι αὐτό πού οἱ πατέρες ὀνομάζουν "εὐαγγέλιο τοῦ ὄφεως".
5. Ἀρνητικές συνέπειες
Οἱ τρόποι ὅμως δραστηριότητος τῶν διαφόρων αἱρέσεων ὁδηγοῦν ἀνύποπτες ψυχές, ὄχι μόνον ἀπό τήν ὀρθή πίστη στήν πλάνη, ἀλλά καί σέ καταστροφικές συνέπειες καί δραματικές καταστάσεις. Οἱ ποικίλοι καί ὕπουλοι τρόποι πού χρησιμοποιοῦνται γιά τόν ἀθέμιτο προσηλυτισμό ὀπαδῶν ὁδηγοῦν τελικά σέ ἐγκλωβισμό τῶν ὀπαδῶν αὐτῶν μέσα σέ καταστάσεις ἰδιαίτερα ἐπικίνδυνες καί καταστροφικές γιά τό ἄτομο καί τό κοινωνικό σύνολο. Ἀποτέλεσμα τῶν μεθοδεύσεων καί τῶν διαφόρων τεχνικῶν πού χρησιμοποιοῦν οἱ ὁμάδες αὐτές εἶναι ἡ καταστροφή τῆς ἀνθρωπίνης προσωπικότητος καί ἀξιοπρέπειας καί τῶν κοινωνικῶν σχέσεων. Τά θύματα ἀποκόπτονται ἀπό τό οἰκογενειακό, ἐπαγγελματικό καί κοινωνικό περιβάλλον, τό ὁποῖον χαρακτηρίζεται ἐχθρικό ἤ διαβολικό, καί ἐξαναγκάζονται νά ὑπηρετοῦν τυφλά τήν ὁμάδα καί τόν ἀρχηγό, πιστεύοντας ὅτι ἔτσι ὑπηρετοῦν τό καλό τῆς ἀνθρωπότητας. Κι'αὐτό ἐπιτυγχάνεται μέ τόν "διανοητικό χειρισμό" καί τίς διάφορες "τεχνικές" πού ἐφαρμόζονται μέσα στίς ὁμάδες αὐτές.
Βλέπομε καθημερινά ἁπτά παραδείγματα ἀλλοιώσεως τοῦ νοῦ τῶν θυμάτων καί γενικά τῆς ἀνθρωπίνης προσωπικότητος, ἀλλά καί διάλυση τῶν οἰκογενειακῶν καί κοινωνικῶν δεσμῶν. Σκοπός τους δέν εἶναι νά βοηθήσουν ἤ νά σώσουν τόν ἄνθρωπο, ἀλλά νά ἱκανοποιήσουν ἀθέμιτους σκοπούς πού πολλές φορές εἶναι τό οἰκονομικό κέρδος καί ἡ ὑποδούλωση ἀνθρώπων γιά νά τούς χρησιμοποιήσουν γιά δικούς τους σκοπούς.
Γι' αὐτό πολλές παραθρησκευτικές ὁμάδες χαρακτηρίζονται διεθνῶς ὡς "ὁλοκληρωτικές ὁμάδες", "ὁμάδες διανοητικοῦ χειρισμοῦ", "τεχνικές γιά τήν μεταμόρφωση τῆς σκέψης", "τεχνικές πλύσεως ψυχῆς", "ψυχολατρεῖες", "κατάστροφικές λατρεῖες", "ἐλευθεριοκτόνες ὁμάδες" κ.λπ. Στήν πραγματικότητα πρόκειται γιά ἔμπορους κάλπικης ἐλπίδας, "πλασιέ τοῦ ὑπερφυσικοῦ", ἐνῶ πολλές ἀπ' αὐτές τίς ὁμάδες παροτρύνουν καί σέ πράξεις βίας.
Ἀκόμη, καταγράφονται καί ὀργανικές βλάβες, ὅπως ἕρπητες ὅλων τῶν εἰδῶν, χρόνιες κακώσεις, αὐτοκτονίες ἀτομικές καί ὁμαδικές[1]. Σημειώνουμε ἐδῶ μερικές μόνον ἀπό τίς πολλές περιπτώσεις ὁμαδικῶν αὐτοκτονιῶν: Γουϊάνα - Τζίμ Τζόουνς 1978 (940 θύματα), Γουάκο Τέξας - Ντέηβιντ Κορές 1993 (85 θύματα), Ἑλβετία - Λύκ Ζιρέ 1995 (48 θύματα), Σόκο Ἀσαχάρα - Τόκιο 1995 (11 νεκροί, 5000 δηλητηριάσεις), Οὐράνια Πύλη 1997 (38 θύματα), Οὐγκάντα 1999 (980 θύματα), γιά νά ἀναφέρθοῦμε μόνον στίς σημαντικώτερες. Μερικέςἀπότίςαὐτοκτονίεςαὐτέςἔχουνδιαδραματιστεῖμέσασέὁμάδεςπούαὐτοχαρακτηρίζονταιὡςχριστιανικές. Καίφυσικάὑπάρχουνκαίοἱ "τελετουργικές" ἀνθρωποθυσίες στίς ὁμάδες τοῦ "νεοσατανισμοῦ".
6. Οἱ αἱρέσεις καί οἱ σέκτες, σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα
Ὅπως ἔγινε ἤδη φανερό ἡ δραστηριότητα τῶν "νεοφανῶν αἱρέσεων" καί "σεκτῶν" δέν ἀποτελεῖ μόνον ποιμαντικό ἤ ἐκκλησιαστικό ἤ θεολογικό πρόβλημα. Εἶναι καί, ἤ θά ἔλεγα εἶναι κυρίως, κοινωνικό πρόβλημα, καθόσον ἀπειλοῦνται ἀξίες, θεσμοί καί ἔννομα ἀγαθά. Τοῦτο εἶναι διεθνῶς ἀποδεκτό μεταξύ τῶν εἰδικῶν ἐρευνητῶν καί κατά τήν ἀντιμετώπιση αὐτοῦ πρέπει νά λαμβάνεται τοῦτο ὑπ' ὄψη.
Γι'αὐτό, διεθνεῖς ὀργανισμοί, ὅπως τό Εὐρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τό Συμβούλιο Ὑπουργῶν τῆς Εὐρώπης καί πολλά Εὐρωπαϊκά Κοινοβούλια (Γαλλία, Γερμανία, Βέλγιο, Αὐστρία, Ἀγγλία, Ἰσπανία,Ἑλβετία κ.ἄ.) ἀντιμετωπίζουν τήν δραστηριότητα τῶν διαφόρων σεκτῶν ὡς κοινωνικό πρόβλημα, καθόσον θεωροῦν ὅτι πολλές ἀπ' αὐτές παραβιάζουν τά ἀνθρώπινα δικαιώματα καί τήν θρησκευτική ἐλευθερία.
Ἤδη τό Εὐρωπαϊκό Κοινοβούλιο ἐξέδωκε μέχρι σήμερα 3 Ψηφίσματα (στίς 22.5.84, στίς 29.2.96 καί στίς 17.2.98) μέ τά ὁποῖα ἐκφράζει τήν ἀνησυχία του γιά τήν δραστηριότητα τῶν ὁμάδων αὐτῶν, τίς ὁποῖες θεωρεῖ ὡς ἀπειλή γιά τήν προσωπικότητα καί τά ἀτομικά δικαιώματα τῶν νεαρῶν κυρίως θυμάτων καί καλεῖ τά κράτη - μέλη τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως, ὄχι μόνον νά ἀσχοληθοῦν μέ τό πρόβλημα, ἀλλά καί νά λάβουν τά ἀπαραίτητα μέτρα γιά τήν προστασία τοῦ πολίτου. (Σᾶς διαβάζω δύο μόνον παραγράφους ἀπό τό σημαντικώτατο Ψήφισμα τοῦ 1996: "Τό Εὐρωπαϊκό Κοινοβούλιο): Ε. θεωρεῖ ὅτι ὁρισμένες σέκτες, πού δρουν στό πλαίσιο διασυνοριακοῦ δικτύου ἐντός τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης, ἐπιδίδονται σέ παράνομες ἤ ἐγκληματικές δραστηριότητες καί σέ παραβιάσεις τῶν δικαιωμάτων τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως σέ κακομεταχείριση, σεξουαλική βία, ἐγκλεισμούς, σωματεμπόριο, ἐνθάρρυνση ἐπιθετικῆς συμπεριφορᾶς, μέχρι καί προπαγάνδα ρατσιστικῶν ἰδεολογιῶν, σέ φορολογικές ἀπάτες, μεταφορές κεφαλαίων, ἐμπόριο ὅπλων, διακίνηση ναρκωτικῶν, παραβίαση τοῦ δικαιώματος τῆς ἐργασίας ἤ σέ παράνομη ἄσκηση τῆς ἰατρικῆς, κλπ.".
7. Τά χαρακτηριστικά τῆς Ἀληθινῆς Ἐκκλησίας
Προτοῦ κατακλείσω τόν λόγο καί διατυπώσω τήν, κατά τήν γνώμη μου, ὀρθή ποιμαντική στρατηγική γιά τήν ἀντιμετώπιση τοῦ προβλήματος αὐτοῦ, θά ἤθελα νά κάνω, πολύ συνοπτικά τέσσερις βασικές ἐπισημάνσεις.
α) Δέν ὑπάρχει ἡ παραμικρή ἀμφιβολία, ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας εἶναι ἡ μόνη πού διαθέτει τά χαρακτηριστικά τῆς Μίας καί Ἀληθινῆς, τῆς γνησίας καί ἱστορικῆς Ἐκκλησίας, πού ἵδρυσε ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Διότι: α) ἔχει τήν ἀδιαμφισβήτητη συνέχεια ὑπάρξεως, ἱστορίας καί ζωῆς ἐπί 2000 χρόνια, δηλαδή ἀπό τήν στιγμή τῆς ἱδρύσεώς Της, β) συνδέεται ἄμεσα, ἀναπόσπαστα καί διαχρονικά μέ τήν πρώτη Ἐκκλησία πού ὁ Χριστός ἵδρυσε καί τούς Ἀποστόλους τοῦ Χριστοῦ. Ἐγγύηση δέ αὐτῆς τῆς ταυτίσεώς της μέ τήν Ἀποστολική Ἐκκλησία εἶναι καί ἡ ἀδιάκοπη μετάδοση τῆς γνησίας ἱερωσύνης διά τῶν διαδόχων τῶν Ἀποστόλων, τῶν ἐπισκόπων, ἡ λεγόμενη "ἀποστολική διαδοχή", γ) ἔχει γνησιότητα καί σταθερότητα διδασκαλίας καί πίστεως, διότι ἐδίδασκε πάντοτε, διδάσκει καί πιστεύει καί σήμερα ἀπολύτως ὅλα ὅσα διά μέσου τῶν 20 αἰώνων τῆς ἱστορίας της ἐδίδασκαν καί ἐπίστευαν οἱ θεόπνευστοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, οἱ διάδοχοι τῶν ἀποστόλων τοῦ Χριστοῦ. Ταυτίζεται μέ τούς ἀποστολικούς Πατέρες τῶν Α´ καί Β´ αἰώνων, Πολύκαρπο καί Ἰγνάτιο, Εἰρηναῖο καί Ἰουστῖνο, καί στή συνέχεια μέ τούς διαδόχους ἐκείνων, Ἀθανάσιο, Κυρίλλους, Βασίλειο, Γρηγορίους, Χρυσόστομο, Δαμασκηνό, Φώτιο, Γρηγόριο Παλαμᾶ καί Νεκτάριο, τούς ὁποίου διεδέχθηκαν οἱ σύγχρονοι ποιμένες καί διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας μας.
Ὅλα αὐτά τά χαρακτηριστικά τῆς γνήσιας, τῆς ἱστορικῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας, ὡς αὐτοσυνειδησία μας, πρέπει νά εἶναι ἡ δική μας ἡ ἀπάντηση σέ κάθε σύγχρονη αἱρετική πρόκληση.
β) Καμμιά ἀπ' ὅλες τίς χριστιανικές καί παραχριστιανικές ὁμάδες καί αἱρέσεις δέν μπορεῖ νά διεκδικήση γιά τόν ἑαυτό της αὐτή τήν ταυτότητα τῆς γνησιότητος καί τῆς αὐθεντίας, γιατί καμμιά δέν ἔχει αὐτά τά χαρακτηριστικά.
Ὅλες οἱ "χριστιανικές" αἱρέσεις καί παραχριστιανικές ὁμάδες χαρακτηρίζονται γιά τίς πολλές καί σοβαρές ἀποκλίσεις καί διαφοροποιήσεις τους ἀπό τήν Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία. Μερικές ἀπ'αὐτές ἔχουν ἀπωλέσει κάθε χριστιανικό χαρακτηριστικό στό "δόγμα" τους ἤ στό πολίτευμά τους, ὅπως εἶναι οἱ "μάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ", οἱ Μορμόνοι, οἱ Ἀντβεντιστές κ.ἄ.
Βασικό χαρακτηριστικό τους, εἶναι ἀκόμη, ἡ μικρή ἱστορική πορεία τους πού δέν ἔχει καμία σχέση καί σύνδεση μέ τήν ἱστορική Ἐκκλησία πού ἵδρυσε ὁ Χριστός, οὔτε στήν πίστη, οὔτε στήν λατρεία, πολύ περισσότερο στήν "ἀποστολική διαδοχή". Ἡ ἱστορία τῶν ὁμάδων αὐτῶν ξεκινᾶ αὐθαίρετα καί ξαφνικά μερικές δεκαετίες πρίν, ὅπως τῶν Ἑλλήνων Πεντηκοστιανῶν στή δεκαετία τοῦ '60 καί ἄλλων στή δεκαετία τοῦ '20, δηλαδή μόλις τόν 20° αἰῶνα. Ἄλλες ὁμάδες ἔχουν ζωή μόνον 100 ἤ τό πολύ 120 ἐτῶν περίπου, ὅπως ἡ ἑταιρία "Σκοπιά" τῶν "μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ".
Δέν ἔχουν, λοιπόν, καμμιά σχέση μέ τήν Ἀληθινή, Ἱστορική, Ἐκκλησία πού ἵδρυσε ὁ Χριστός καί ἀνέθεσε στούς Ἀποστόλους Του, θέτοντας μέσα σ' Αὐτήν ὡς ἐγγύηση τοῦ αὐθεντικοῦ χαρακτῆρος Της, τήν Ἱερωσύνη, δηλαδή τήν «'Αποστολική Διαδοχή».
γ) Τό πρόβλημα γίνεται ὀξύτερο στήν ἀντιμετώπιση τῶν παραθρησκευτικῶν ὁμάδων. Καί τοῦτο διότι, ὅπως εἴπαμε, δροῦν κάτω ἀπό προσωπεῖα, μερικές φορές ψευδοορθόδοξα. Σ'αὐτή τήν περίπτωση εἶναι ἀπαραίτητες πλέον εἰδικές γνώσεις, τίς ὁποῖες ὀ καλός ποιμένας πρέπει νά φροντίσει νά ἀποκτήσει. Μέ τόν τρόπο αὐτό, ἀφ' ἑνός μέν, θά μπορεῖ νά εἶναι ἐνημερωμένος, ἀντικειμενικός καί προφυλαγμένος ἀπό λάθη καί ἐξαπατήσεις, ἀφ' ἑτέρου δέ, θά μπορεῖ νά προφυλάξει τό ποίμνιό του.
Βεβαίως, πρέπει νά πῶ ὅτι τό ἔργο τῆς ἀντιμετωπίσεως τῶν αἱρέσεων γίνεται ἀκόμη δυσκολώτερο ὅταν πρόκειται γιά "νεοπαγανιστικές" ἤ "νεοσατανιστικές" ὁμάδες. Σ' αὐτές τίς περιπτώσεις ὁ ποιμένας βρίσκεται μπροστά σέ μιά ἰδιαίτερα σκληρή, ἐχθρική καί ἑνίοτε βλάσφημη συμπεριφορά, τήν ὁποία δύσκολα θά μπορέσει νά ἀντιμετωπίσει. Ἐκτός ἐάν εἶναι κατάλληλα καί ἐπαρκῶς καταρτισμένος.
δ) Τελευταῖο: Ἀσφαλῶς δέν μᾶς διαφεύγει ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι θεραπευτήριο ψυχῶν. Καί οἱ ψυχές ἀρρωσταίνουν εἴτε ἀπό τήν ἁμαρτία εἴτε ἀπό τήν αἵρεση. Καί ἡ μέν θεραπεία τῆς ἁμαρτίας μέσα στήν Ἐκκλησία, εἶναι ἔργο εὐχερέστερο, συνδεδεμένο μέ τήν μετάνοια καί τήν ἐξομολόγηση. Ἡ θεραπεία ὅμως τῆς αἵρεσης εἶναι δυσχερής ἕως καί ἀδύνατη. Γιατί τό θῦμα της βρίσκεται ἐκτός τῆς Ἐκκλησίας καί συνήθως διακρίνεται γιά τήν ὑπεροψία του, τήν ἀμετανοησία του καί τήν ἀπροθυμία του ἤ τήν ἀδυναμία του νά ἐπανενταχθεῖ στήν Ἐκκλησία. Εἴτε διότι τό ἔχουν πείσει νά πιστεύει ὅτι βρίσκεται στήν ἀλήθεια, εἴτε διότι ἀπειλεῖται μέ διάφορους τρόπους, στήν περίπτωση ἀποχώρησής του ἀπό τήν αἵρεση. Ἐμεῖς βλέπομε -καί πρέπει νά βλέπουμε- τόν κάθε πλανεμένο ἀδελφό μας ὡς ἀσθενῆ στήν πίστη, ὡς θῦμα πλάνης, ὡς τραυματισμένο ἀπό τούς "ληστές τῶν ψυχῶν". ἡ συμπεριφορά μας εἶναι παρόμοια μέ ἐκείνη τοῦ γιατροῦ, ὁ ὁποῖος στούς σωματικά ἀσθενεῖς μάχεται καί χτυπᾶ τήν ἀσθένεια καί ὄχι τούς ἀσθενεῖς. Ἔτσι κι ἐδῶ: ὁ πλανηθείς ἀδελφός μας -πού μπορεῖ νά εἶναι καί μέλος τῆς οἰκογενείας μας, πρέπει νά ἀντιμετωπίζεται μέ στοργή καί ἐνδιαφέρον. Δέν τόν ταπεινώνουμε, δέν τόν λοιδωροῦμε, δέν τόν διώκομε. Στόχος μας δέν ὁ αἱρετικός ἀλλά ἡ αἵρεση. Ὁ αἱρετικός, ἔχει ἀνάγκη μόνο τήν βοήθειά μας, τήν ὁποία ὀφείλομε νά τοῦ προσφέρουμε ἐφ'ὅσον, βεβαίως, ἔχουμε τίς ἀπαραίτητες γνώσεις καί τίς προϋποθέσεις νά τό κάνουμε. Ἀλλοιῶς, καί ἐμεῖς εἶναι ἐνδεχόμενο νά διακινδυνεύσουμε ἀλλά καί τόν ἀδελφό μας νά μή βοηθήσουμε. Συμβαίνει μερικές φορές, ὅταν ὑπάρχει ἐκ μέρους μας ἄγνοια καί ἀνεπάρκεια, ἀντί νά βοηθήσουμε στόν προβληματισμό καί τήν ἀνάνηψη τοῦ ἀδελφοῦ μας, νά τόν σπρώξουμε βαθύτερα στά βαλτόνερα τῆς πλάνης. Ἡ πεῖρα μᾶς ἔχει διδάξει, ὅτι πρόκειται γιά ἔργο πολύ δύσκολο, πού μόνο μέ τήν Χάρη τοῦ Κυρίου, τήν προσευχή καί τήν μεγάλη ὑπομονή μπορεῖ νά ἔχει αἴσιο ἀποτέλεσμα.
8. Συμπέρασμα
Κλείνοντας, θά ἤθελα νά τονίσω, ὅτι τό πρόβλημα τῶν νεοφανῶν αἱρέσεων εἶναι γιά τήν Ἐκκλησία μας καί ἰδιαιτέρως γιά μᾶς τούς σημερινούς ποιμένες, μιά πρόκληση. Οἱ προκλήσεις δέν ἀποτελοῦν πάντοτε ἀπειλή, ὅταν ἀντιμετωπίζονται ὀρθά. Καί πρέπει νά ἀναγνωρίσουμε ὅτι ἡ πρόκληση τῶν αἱρέσεων βρίσκεται καθημερινά μπροστά μας, εἶναι μιά πραγματικότητα. Παραφράζοντας τούς λόγους τοῦ Κυρίου θά λέγαμε: "ἀνάγκῃ γάρ ἐλθεῖν τάς αἱρέσεις, πλήν οὐαί δι' ὧν αὗται ἔρχονται" (Ματθ. 18, 7). Σύμφωνα δέ μέ τούς λόγους τοῦ Ἀποστόλου Παύλου "δή γάρ καί αἱρέσεις ἐν ὑμῖν εἶναι, ἵνα οἱ δόκιμοι φανεροί γένωνται ἐν ὑμῖν" (Α´Κορ.ια´19). Δέν εἶναι δυνατόν νά ἐξαλείψουμε τήν πρόκληση τῶν αἱρέσεων, μποροῦμε ὅμως νά τήν μεταστρέψουμε σέ εὐκαιρία γιά μᾶς, ἤ νά ἀναβάλουμε τίς καταστροφικές συνέπειες τῆς πλάνης.
Ἄς δοῦμε, λοιπόν, τήν πρόκληση τῶν νεοφανῶν αἱρέσεων, ὄχι μόνον ὡς ἀπειλή γιά τό ποίμνιό μας, ἀλλά καί ὡς εὐκαιρία γιά μιά ὀρθότερη ποιμαντική. Ὀφείλομε νά βροῦμε τά πνευματικά -ποιμαντικά ἀντισώματα, τά ἀντίδοτα, πού θά καταστήσουν τούς Ὀρθόδοξους Χριστιανούς, τό "ἐμπεπιστευμένον ἡμῖν ποίμνιον" (Πράξ. κ΄28), ἄτρωτους καί τίς μεθοδεύσεις τοῦ "πατρός τοῦ ψεύδους" ἀνίκανες νά βλάψουν καί νά ἀπωλέσουν ψυχές.
Κι'ἀκόμη, πρέπει νά γνωρίζουμε, ὅτι σήμερα οἱ ὅροι "θρησκεία", "θεός", "Χριστός" κ.ο.κ. δέν ἔχουν, στά πλαίσια τῶν ρευμάτων τῆς "Νέας Ἐποχῆς", πάντοτε καί παντοῦ τό ἴδιο περιεχόμενο καί διαφοροποιοῦνται οὐσιαστικά καί ριζικά ἀπό τούς χριστιανικούς ὅρους. Ἔχει διαπιστωθεῖ πλέον ὅτι ὑπάρχουν οἱ δῆθεν θρησκεῖες, ἀλλά καί ἐγκληματικές θρησκεῖες, οἱ δῆθεν "θεοί" -καί μάλιστα πολύ περισσότεροι ἀπό τούς Δώδεκα τοῦ "νεοπαγανιστικοῦ" Δωδεκαθέου-, καί πολλοί "ὑδροχοϊκοί Χριστοί" τῆς "Νέας Ἐποχῆς". Στά πλαίσια μιᾶς παγκοσμιοποιημένης Οἰκουμένης ἰσοπεδώνονται συγκρητιστικά τά πάντα, ἰδιαιτέρως στόν θρησκευτικό τομέα, στόν ὁποῖο πλήττεται τό κύριο στοιχεῖο ἑνός ἔθνους. Μέ ἰδιαίτερη σφοδρότητα βάλλεται ἡ Ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ μέ συντονισμένα πυρά ἀπό πολλές πλευρές.
Γιά μᾶς ὅμως ἡ Ἀλήθεια εἶναι Μία, εἶναι πρόσωπο καί εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός, "χθές καί σήμερον ὁ αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνας" (Ἑβρ. ιγ΄, 8). Ἡ προειδοποίηση τοῦ Κυρίου εἶναι ἐνώπιόν μας: "Ἐγερθήσονται ψευδόχριστοι καί ψευδοπροφῆται καί δώσουσι σημεῖα μεγάλα καί τέρατα, ὥστε πλανῆσαι, εἰ δυνατόν, καί τούς ἐκλεκτούς" (Ματθ. κδ΄, 24).
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας εἶναι ἀσφαλῶς ἡ Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία. Εἶναι ἡ ἱστορική Ἐκκλησία ἡ ὑπό τοῦ Κυρίου ἱδρυθεῖσα, μέ ἀδιάκοπη καί ἀναλλοίωτη ἱστορία, ζωή, λατρεία καί πολίτευμα, διδασκαλία καί ἀποστολική διαδοχή. Εἶναι "ὁ στῦλος καί τό ἑδραίωμα τῆς Ἀληθείας" (Α΄ Τιμ. γ΄15).
Γιά κάθε Ὀρθόδοξο Χριστιανό ἡ γνώση καί ἡ βίωση τῆς σώζουσας Ἀλήθειας εἶναι, ἰδιαιτέρως σήμερα, πρώτιστη ὑποχρέωση. Εἶναι μιά διπλή ἀνάγκη. Αὐτό μπορεῖ νά λειτουργήσει καταλυτικά στήν πρόληψη, ἀλλά καί στήν ἀντιμετώπιση τοῦ προβλήματος. Ἡ πρόκληση τῶν αἱρέσεων μᾶς θέτει πρό τῶν εὐθυνῶν μας. Ἡ Ἀλήθεια δέν μπορεῖ νά "τίθεται ὑπό τόν μόδιον" (Ματθ. ε΄, 15). Καλούμαστε, λοιπόν, ἀφενός μέν νά μείνουμε ἑδραιωμένοι στήν πατροπαράδοτη Ὀρθόδοξη πίστη μας καί νά ἀντισταθοῦμε στόν ὁδοστρωτήρα τῆς χωρίς Θεό "Νέας Ἐποχῆς" καί, ἀφ' ἑτέρου, νά εἴμαστε "ἕτοιμοι πρός ἀπολογίαν παντί τῷ αἰτοῦντι ἡμᾶς λόγον περί τῆς ἐν ἡμῖν ἐλπίδος, μετά πραΰτητος καί φόβου" (Α΄ Πέτρ. γ΄, 15).
Παράλληλα, ἡ μελέτη τοῦ προβλήματος τῶν νεοφανῶν αἱρέσεων καί ἡ ἀντιμετώπισή του πρέπει νά ἐνταχθοῦν στό κέντρο τῆς σημερινῆς ποιμαντικῆς μέριμνας τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἡ δραστηριότητα τῶν νεοφανῶν αἱρέσεων ἀποτελεῖ πράγματι γιά τήν Ἐκκλησία μας ἕνα καυτό πρόβλημα, πνευματικό, θρησκευτικό, θεολογικό, θρησκειολογικό, ἐκκλησιαστικό καί ἐκκλησιολογικό, ποιμαντικό καί ἔντονα κοινωνικό, πού ἀπειλεῖ ἀκόμη καί τά θεμέλια αὐτοῦ τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ, καί ὄχι μόνον, πολιτισμοῦ. Μέσα στά πλαίσια τοῦ σεβασμοῦ τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας καί τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων κάθε πολίτη, ἐμεῖς, ὡς Ποιμένουσα Ἐκκλησία, ὀφείλουμε νά ἀναγνωρίσουμε, χωρίς καμμιά καθυστέρηση, τήν ὕπαρξη αὐτοῦ τοῦ προβλήματος καί τήν ἀνάγκη τῆς ὀρθῆς ποιμαντικῆς ἀντιμετώπισής του.
Ἱ. Μητρόπολις Κηφισίας
Ἱ. Ναός Ἁγίας Τριάδος
Σεμινάριο Ἀντιαιρετικῆς Δράσεως
18.11.2013
[1] Βλ. Πρακτικά Ζ΄ Πανορθοδόξου Συνδιασκέψεως, Ὁμάδες ἀσυμβίβαστες μέ τήν Ὀρθόδοξη Πίστη, σ. 92 ἑξ.