ΝΕΟΦΑΝΕΙΣ ΑΙΡΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΑ

 (Ἕνα ποιμαντικό καί κοινωνικό πρόβλημα)

 

τοῦ Πρωτοπρ. Κυριακοῦ Τσουροῦ

Γραμματέως τῆς Σ.Ε. ἐπί τῶν Αἱρέσεων

1. Τά χαρακτηριστικά τοῦ προβλήματος

Οἱ νεοφανεῖς αἱρέσεις εἶναι πολυάριθμες, πολύμορφες καί πολυώ­νυμες καί δραστηριοποιοῦνται κάτω ἀπό ποικίλα προσωπεῖα. Δέν εἶναι μόνον αἱρέσεις, ὑπό τήν ἐκκλησιολογική ἔννοια, ἀλλά καί παραθρη­σκεῖες, μέ ἔντονο συγκρητιστικό καί ἀποκρυφιστικό χαρακτήρα. Ἀριθμοῦν ἑκατο­ντάδες μέ αὐξανόμενο ρυθμό.

Οἱ νεοφανεῖς αἱρέσεις, δέν ἐκδηλώνονται ὅλες ἐχθρικά πρός τήν Ὀρθόδοξη Πίστη ἤ δέν ἀπορρίπτουν φανερά τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί τήν Ὀρθόδοξη ἰδιότητα. Χρησιμοποιοῦν παραπλανητικούς τίτλους, προ­σωπεῖα καί ὁρολογίες ὀρθόδοξες, προκαλώντας ἔτσι μεγάλη σύγχυση, ὡς πρός τό περιεχόμενο τῆς πίστης καί διευκολύνοντας τόν προσηλυτισμό.

Μέ τόν τρόπο αὐτό δημιουργεῖται μιά ἔντονη σύγχυση στό Ὀρθόδοξο Πλήρωμα, καθόσον οἱ αἱρέσεις δέν γίνονται εὔκολα ἀντιληπτές καί φανερές. Ἡ σύγχυση ἐντείνεται ἀπό τό γεγονός ὅτι ὑπάρχει μία ἀτέ­λειωτη ποικιλία τίτλων μέ χαρακτηριστικά χριστιανικά, ψευδοχριστιανικά, ἀκόμη καί δῆθεν Ὀρθόδοξα, χιλιαστικά καί γενικῶς ἐσχατολογικά, νεο­γνωστικά, φιλοσοφικά, πολιτιστικά, ἀποκρυφιστικά, γκουρουϊστικά, ἰν­δουϊστικά καί βουδιστικά, πνευματιστικά καί παραψυχολογικά, οὐφολο­γικά, νεοσατανιστικά καί νεοπαγανιστικά, ἀλλά καί ἐπιστημονικοφανῆ, ὅπως, ἰνστιτοῦτα ψυχολογίας ἤ ψυχοθεραπείας ἤ ἀνάπτυξης τοῦ νοῦ, καί, τέλος, πολεμικῶν τεχνῶν, ἐναλλακτικῶν θεραπειῶν κ.ἄ. Ὑπάρχει, δηλαδή προσφορά γιά ὅλα τά "γοῦστα" τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου. Ὁ μακαριστός π. Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος, ὁ πρωτεργάτης αὐτός καί σύγχρονος ἀπολο­γητής στόν νευραλγικό τομέα τῆς ὀρθῆς ἀντιμετώπισης τοῦ προβλήματος τῶν νεοφανῶν αἱρέσεων, ἔκανε λόγο γιά "ὑπεραγορά θρησκείας".

Προτοῦ ὅμως προχωρήσουμε πρέπει νά ἐπισημάνουμε ὅτι οἱ σύγχρονες αἱρέσεις διακρίνονται σέ δύο μεγάλες κατηγορίες: Στήν μία κατηγορία ἐντάσσονται οἱ ὁμάδες ἐκεῖνες πού ἔχουν χριστιανικά ἤ ψευδοχριστιανικά χαρακτηριστικά καί εἶναι οἱ κατά κυριολεξίαν αἱρέσεις. Στήν δεύτερη ἐντάσσονται ἐκεῖνες οἱ ὁμάδες πού διαφοροποιοῦνται οὐσιαστικά ἀπό τήν χριστιανική πίστη, ἀλλά καί τήν διδασκαλία τῶν μονοθεϊστικῶν θρησκειῶν, ἀλλά καί τῶν θρησκειῶν τῆς Ἀνατολῆς ἀπό τίς ὁποῖες κυρίως προέρχονται καί τίς ὁποῖες χαρακτηρίζομε ὡς παραθρησκευτικές ὁμάδες (διεθνῶς σέκτες ἤ λατρεῖες-cults).

 

2. Εἰ­δι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά τῶν νεοφανῶν αἱρέσεων

         

α. Μι­λώ­ντας, πρῶτον, γι­ά τίς χρι­στι­α­νι­κές αἱ­ρέ­σεις καί τίς παρα­χριστι­α­νι­κές ὁ­μά­δες, πρέ­πει νά ποῦ­με ὅ­τι εἶ­ναι ὁ­μά­δες μέ πολλές καί σο­βα­ρές ἀ­πο­κλί­σεις καί δι­α­φο­ρο­ποι­ή­σεις ἀ­πό τήν Χριστιανική Ἀ­λή­θει­α. Πρόκειται συνήθως γιά διδασκαλίες ἤ ὀργανωμένες ὁμάδες πού πιστεύουν στόν Ἰησοῦν Χριστό, ἤ τουλάχιστον ὁμιλοῦν γι' Αὐτόν. Εἶναι δηλαδή ὁμάδες πού κινοῦνται ἐντός τοῦ χριστιανικοῦ χώρου. Μερικές ἔχουν ἀπωλέσει κάθε χριστιανικό χαρακτηριστικό στό "δόγμα" τους ἤ στό πολίτευμά τους, ὅπως εἶναι οἱ "Μάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ", οἱ Μορμόνοι, οἱ Ἀντβεντιστές κ.ἄ., γι' αὐτό τίς χαρακτηρίζουμε ὡς παραχριστιανικές ὁμάδες.

Κύ­ρι­ο χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό τῶν ὁμάδων αὐτῶν, εἶ­ναι ἡ μι­κρή ἱστορι­κή πο­ρεί­α τους, πού δέν ἔ­χει κα­μί­α σχέ­ση καί σύν­δε­ση μέ τήν ἱστο­ρι­κή Ἐκ­κ­λη­σί­α πού ἵδρυσε ὁ Ἰησοῦς Χριστός, οὔτε στήν πίστη, οὔτε στήν λατρεία, πολύ πε­ρισσότερο στήν "ἀποστολι­κή διαδοχή". Ἡ ἱστορία τους ξεκινᾶ αὐθαίρετα καί ξαφνικά, μόλις μερικές δεκαετίες πρίν, ὅπως τῶν Ἑλλήνων Νεοπεντηκοστιανῶν στή δεκαετία τοῦ '60 καί ἄλλων στή δεκαετία τοῦ '20. Ἄλλες ὁμάδες ἔχουν ζωή 100 ἤ τό πολύ 130 ἐτῶν, ὅπως ἡ ἑταιρία "Σκοπιά" τῶν "Μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ".

Ἄλλο χαρακτηριστικό τῶν νεοφανῶν αὐτῶν αἱρέσεων εἶναι οἱ φονταμενταλιστικές διδασκαλίες τους, ἡ σκληρή συμπεριφορά τους πρός τούς ξω καί ἡ αὐστηρότητα στήν πειθαρχία τῶν ὀπαδῶν, ἡ ὁποία ἐνίοτε παίρνει τόν χαρακτῆρα ἀπειλῆς. Ἀκόμη χαρακτηρίζονται γι­ά τίς ἔντονες ἐσχατολογικές διδασκαλίες τους καί τίς δῆθεν προφητικές προβλέψεις τους, γιά τίς ὁποῖες συνεχῶς διαψεύδονται. Οἱ συνεχεῖς ἀναγγελίες τοῦ τέλους τοῦ κόσμου (συστήματος κατά τούς Χιλιαστές) καί ἡ ἀπειλή τοῦ Ἀντιχρίστου ἤ ἡ ὑπόσχεση τῆς λεγομένης "ἁρπαγῆς" (κατά τούς Πεντηκο­στιανούς), ὁλοκληρώνουν τήν μέθοδο τοῦ ἐκφοβισμοῦ καί τῆς καταπιέ­σεως τῆς ἀνθρώπινης προσωπικότητος καί τῆς στερήσεως βασικῶν ἀνθρω­πίνων δικαιωμάτων τῶν ὀπαδῶν τους. Καί εἶναι αὐτές ἀκριβῶς οἱ ὁμάδες πού, ὅταν καταγγελθοῦν, διαμαρτύρονται ὅτι καταπατοῦνται τάχα τά ἀνθρώπινα δικαιώματά τους καί ἡ θρησκευτική ἐλευθερία τους.

β. Μι­λῶ­ντας τώ­ρα γι­ά τήν παραθρησκεία, πρέπει νά ποῦμε ὅτι πρόκειται γιά διδασκαλία ἤ συγκροτημένη ὁμάδα (σέκτα) ἤ ὀργάνωση πού δέν ἐντάσσεται στόν χριστιανικό χῶρο, ἀκόμη καί ὅταν χρησιμοποιεῖ χρι­στιανική ὁρολογία· δέν πιστεύει στόν Χριστό, ἀκόμη καί ὅταν χρησιμοποιεῖ τόν ὅρο "χριστός" καί συνήθως δέν ἀνήκει στίς μονοθεϊστικές θρησκεῖες. Δηλαδή, δέν πρόκειται γιά "γνωστή θρησκεία", ὅπως αὐτή ὁρίζεται ἀπό τό Ἑλληνικό Σύνταγμα. Δηλαδή θρησκεία μέ φανερή διδασκαλία καί λατρεία καί πού δέν ἀπειλεῖ τήν δημόσια τάξη καί τά χρηστά ἤθη. Γι'αὐτό καί θεωρεῖται ὡς παραθρησκεία.

Ἡ Ἔκθεση τῆς Γαλλικῆς "Διυπουργικῆς Ἀποστολῆς γιά τήν καταπο­λέμηση τῶν αἱρέσεων" (Ἰανουάριος τοῦ 2000, ὑπό τήν προεδρία τοῦ κ. Ἀλέν Βιβιέν), ἐπιχειρῶντας νά δώσει ἕναν ὁρισμό τοῦ ὅρου σέκτα, γράφει: «Ἡ αἵρεση (σέκτα) εἶναι ἕνας σύνδεσμος μέ ὁλοκληρωτική δομή, δηλώνοντας ἤ ὄχι θρησκευτικούς σκοπούς, τοῦ ὁποίου ἡ συμπεριφορά πλήττει τά Ἀνθρώπινα Δικαιώματα καί τήν κοινωνική ἰσορροπία» (σελ. 53).

Βασικό χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό τους εἶ­ναι, ἀκόμη, ἡ ὁλοκληρωτική δομή τους. Στήν κο­ρυ­φή τῆς κάθε ὁμάδας ὑ­πάρ­χει ὁ ἀρχηγός, ὁ  ὁποῖος εἶναι περιβεβλημένος μέ θεϊκή αὐθεντία, εἴτε αὐτός ὀνομάζεται γκουροῦ ἤ θεϊκός διδάσκαλος, εἴτε μεσσίας (χριστός). Αὐτός ἔχει ἀπόλυτη ἐξουσία πάνω σέ ὅλες τίς πτυχές τῆς προσωπικότητας τοῦ ὀπαδοῦ, μηδέ τῆς καθαρά ἰδιωτικῆς καί προσωπικῆς ζω­ῆς του ἐξαιρουμένης.

Χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό ἐ­πί­σης τῶν ὁ­μά­δων αὐ­τῶν εἶ­ναι καί ἡ προσφο­ρά ποι­κί­λων δε­λε­α­σμά­των καί ὑ­πο­σχέ­σε­ων, ἤ ἡ διοργάνωση προγραμμάτων κοινωνικῆς προσφορᾶς, ὅπως ἡ ἀπεξάρτιση ἀπό τά ναρκωτικά, ἡ ὑπεράσπιση δῆθεν τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων, ἡ πυροπροστασία, κ.ἄ.

Ἔτσι, ἀπειλοῦνται μέ διάβρωση, ὄχι μόνον τό Ὀρθόδοξο φρόνημα, ἀλλά καί ὅλοι οἱ τομεῖς τῆς κοινωνικῆς ζωῆς. Γιά τήν Ἐκκλησία (πού αὐτό κυρίως μᾶς ἐνδιαφέρει) δημιουργεῖται ἕνα σοβαρώτατο καί σέ συνεχῆ διόγκωση   ποιμαντικό πρόβλημα.

         

3. Ἡ θεωρητική βάση τῶν νεοφανῶν αἱρέσεων

Πρέπει ἐδῶ νά ὑπογραμμίσωμε ὅτι στίς αἱρετικές καί παραθρη­σκευτικές ὁμάδες γίνεται πολύς λόγος γιά σωτηρία. Ὅμως ὁ ἄνθρωπος τῶν αἱρέσεων σήμερα μιλῶντας γιά σωτηρία δέν ἐννοεῖ αὐτήν σάν δωρεά - χάρι­σμα τοῦ Θεοῦ, ἀλλά σάν κατάκτηση δική του. Ἔτσι βλέπουμε νά διακηρύσ­σει αὐτόματους καί μηχανικούς τρόπους σωτηρίας, καί γιά νά κυριολεκτοῦ­με, αὐτοσωτηρίας. Οἱ μέν χριστιανικές καί παραχριστιανικές αἱρέσεις (Προ­τεσταντικές, Πεντηκοστιανές, "μάρτυρες τοῦ 'Ιεχωβᾶ" κλπ.), διακηρύσσουν μιά στιγμιαί­α σωτηρία πού ἐπιτυγχάνεται μέ μιά πράξη τοῦ νοῦ καί ὁδηγεῖ σέ ἐκ­βια­σμό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέ τίς λεγόμενες ἐμπειρίες καί ἐ­ντυπω­σιακά φαινόμενα.

Οἱ δέ παραθρησκευτικές ὁμάδες ὁμιλοῦν γιά αὐτοσωτηρία, γιά αὐτοπραγμάτωση, γιά αὐτογνωσία, καθόσον δέν ὑπάρχει Θεός ἔξω ἀπό τόν ἄνθρωπο γιά νά τόν σώση. Ἡ διδασκαλία αὐτή εἶναι ἡ συνέπεια τῆς ἔνταξης τῶν ὁμάδων αὐτῶν στὀ ρεῦμα τῆς "Νέας Ἐποχῆς".

Τί εἶναι ὅμως ἡ "Νέα Ἐποχή";

 "Νέ­α Ἐ­πο­χή" δέν εἶναι μιά συγκεκριμένη ὀργάνωση. Εἶ­ναι, ὅπως εἴπαμε, ἕνα παγκόσμιο ρεῦ­μα (ὄ­χι μόνον θρησκευτικό) πού στηρίζεται στόν ἀποκρυφισμό καί στήν ἀστρολογία. Ἔχει τίς βάσεις της στήν Θεοσοφία τῆς ἀποκρυφίστριας Ἕλενας Μπλαβάτσκυ (ἱδρύτριας τῆς Θεοσ­οφικῆς Σχολῆς-19ος αἰώνας) καί κηρύσσει μιά πα­γκόσμια θρησκεία (συγκρητισμός). Βασικές διδασκαλίες της εἶναι:   

α) ὅτι ὁ Θεός εἶναι ἀπρόσωπος καί ταυτίζεται μέ τήν "ζῶσα ἐνέργεια τοῦ σύμπαντος". Ὁλόκληρο τό σύμπαν, μέσα στό ὁποῖο ἐντάσσεται καί ὁ "θεός", εἶναι "Ἕν Ὅλον", ἀπρόσωπο. "Ἕν τό Πᾶν", λέγουν, τά πάντα εἶναι "θεός" καί ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἡ τελειότερη ἐκδήλωση τοῦ συμπαντικοῦ αὐτοῦ ἀπρόσωπου "θεοῦ", εἶναι δηλαδή "θεός" κατ'οὐσίαν. 

β) Συνεπῶς, ὁ ἄνθρωπος γιά νά φθάσει στήν τελείωση κατά τήν θεωρία τῶν ὁμάδων αὐτῶν, πρέπει νά συνειδητοποιήσει αὐτή τήν θεϊκή του ἰδιότητα. Ὁ ἄνθρωπος ἀναγκάζεται σέ μιά ἐξελικτική πορεία αὐτοπραγμά­τωσης καί αὐτοσωτηρίας. Ἔτσι στή θέση τῆς πίστης τοποθετεῖται ἡ γνώση (ἡ αὐτογνωσία) καί πρέπει μόνος του ὁ ἄνθρω­πος νά βρῆ τούς τρόπους μέ τούς ὁ­ποίους θά καταλάβη, θά γνωρίση ὅτι εἶναι θεός. Πρός τόν σκοπό αὐ­τό ἐπιστρατεύονται διάφορες τεχνικές - μάταιες ἀνόητες προσπάθειες - μέ τίς ὁποῖες πιστεύει ὅτι θά τό ἐπιτύχη. Καί αὐτές εἶναι ὁ διαλογισμός, ἡ γιόγκα, τά σεμινάρια ἀναπτύξεως τοῦ νοῦ, ἡ κατάκτηση τῆς δῆθεν ἀπόκρυφης γνώσης, ἡ χορτοφαγία, ἡ στέρηση, οἱ ἐγκλεισμοί κ.ο.κ.

Κι ὅ­ταν ὅ­λα αὐ­τά ἐ­ξα­ντλη­θοῦν καί δέν ἐ­πι­τευ­χθῆ ὁ σκο­πός, (ποι­ός ἄ­ρα­γε τό κρί­νει αὐ­τό;), τό­τε ἐ­πι­στρα­τεύ­ε­ται ἡ πα­ρά­λο­γη δοξα­σί­α τῆς με­τεν­σάρ­κωσης ἤ με­τεμ­ψύχωσης, ὥ­στε ἀ­πό μό­νος του πά­λι ὁ ἄν­θρω­πος, μέ σει­ρά γεν­νή­σε­ων καί θα­νά­των (σαμσάρα) νά ἐπι­τύ­χει τό πο­θού­με­νον. Καί ἐδῶ μπαίνει ὁ "νόμος τοῦ κάρμα". Κατάλη­ξη ὅ­λης αὐ­τῆς τῆς ἀ­νώ­φε­λης καί ἀ­τέρ­μο­νης δι­α­δι­κα­σί­ας εἶ­ναι τό ἀ­πό­λυ­το πα­ρά­λο­γο: ἀ­φοῦ δη­λα­δή ἐ­πι­τύ­χει αὐ­τό πού νο­μί­ζει τελείωση, τό­τε ἐ­ξα­φα­νί­ζε­ται σάν στα­γό­να μέ­σα στόν ὠ­κε­α­νό γι­ά νά πάψει νά ὑ­πάρ­χει καί ἄ­ρα νά μή ξαναγεννιέται καί βα­σα­νί­ζε­ται σέ τού­τη τή γῆ.

γ) Δέν ὑπάρχει διάκριση μεταξύ καλοῦ καί κακοῦ. Εἶναι οἱ δύο ὄψεις τοῦ αὐτοῦ νομίσματος. Ἔτσι, ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νά κάνει ὅ,τι αὐτός ὁ ἴδιος θεωρεῖ ὡς ἠθικό καί καλό, "αὐτός εἶναι ὁ νόμος".

Καί, βεβαίως, ἡ "Νέα Ἐποχή" ἔχει καί τόν δικό της "μεσσία"-χριστό, (μᾶλλον τούς δικούς της "μεσσίες - χριστούς"). Ἔτσι, ὑπάρχουν  σήμερα οἱ νέοι "μεσσίες", ζῶντες ἤ ἤδη τεθνεῶτες, ὅπως ὁ Σάϊ Μπάμπα, ὁ Μετρέγια, ὁ Μούν,  ὁ Ἀούν Βεόρ, ὁ Διονύσης Δώριζας, ὁ Κούτ Χουμί, ὁ Μοριά, ὁ Ίμάμ Μαχντί, ὁ Βοδδισάτβα κ.ἄ.

Εἶναι νομίζω περιττό νά ἀναλύσουμε πόσο ἀντίθετες εἶναι οἱ δοξασίες αὐτές πρός τήν χριστιανική διδασκαλία.

 

4. Αἴ­τι­α

         

Ἄν θά ἤ­θε­λε κα­νείς νά ἀ­να­ζη­τή­ση τά αἴ­τι­α τῶν αἱ­ρέ­σε­ων θά διεπί­στω­νε ὅ­τι πά­ντο­τε αὐ­τές γεν­νι­οῦ­νται ἐ­κεῖ ὅ­που δέν ὑ­πάρ­χει μιά γνή­σι­α σχέ­ση τοῦ ἀν­θρώ­που πρός τόν Θε­όν. Ὁ ἄν­θρω­πος πολλές φο­ρές θέ­λει νά φτι­ά­ξει τόν Θε­ό στά μέ­τρα του. Τοῦ­το ἔ­χει ὡς συ­νέ­πει­α νά κα­θο­ρί­ζει ὁ ἴ­δι­ος ὁ ἄν­θρω­πος τά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά τοῦ ὑ­πο­τι­θε­μέ­νου θε­οῦ του - συ­νή­θως κα­τα­σκεύ­α­σμα τῆς ἀν­θρώ­πι­νης δι­α­νοί­ας καί τῶν ἀν­θρώ­πι­νων πα­θῶν - καί ἀ­π' αὐ­τόν τόν "θε­όν" - κα­κέ­κτυ­πον ἐ­πι­δι­ώ­κει νά κα­θο­ρί­ζει τήν ζω­ήν του καί τήν ἠ­θι­κήν του. Ἰ­δι­αί­τε­ρα ὁ σύγ­χρο­νος αὐ­το­νο­μη­μέ­νος ἄν­θρω­πος, σέ μιά ἐπιστροφή του στό "εὐαγγέλιο τοῦ ὄφεως", με­θυ­σμέ­νος ἀ­πό τίς τεχνο­λο­γι­κές καί ὑ­λι­κές κα­τα­κτή­σεις του, ἔ­φτι­α­ξε θε­ούς στά μέ­τρα του καί ἔ­στη­σε ἕ­να νέ­ο εἶ­δος θρη­σκεί­ας. Μέ­σα σ' αὐ­τήν θε­ός εἶ­ναι ὁ ἴ­δι­ος ὁ ἄνθρω­πος. Αὐ­τή εἶ­ναι, ὅ­πως εἴ­πα­με, ἡ θε­ω­ρη­τι­κή βά­ση ὅ­λων τῶν νεο­φα­νῶν αἱ­ρέ­σε­ων τῆς λε­γο­μέ­νης "Νέ­ας Ἐ­πο­χῆς", μέ­σα στήν ὁποί­α ἔχει κα­ταρ­γη­θῆ ἡ ἔν­νοι­α τοῦ προ­σω­πι­κοῦ Θε­οῦ καί ἔ­χει ἀντικαταστα­θεῖ μέ τήν παν­θεϊ­στι­κή ἔν­νοι­α τῆς ἀ­πρό­σω­πης "παγκόσμι­ας συνει­δη­τό­τη­τας", ἡ ὁ­ποί­α ταυ­τί­ζε­ται κα­τ' οὐ­σί­αν μέ τήν κτι­στή φύση.

Με­τα­ξύ τῶν αἰ­τί­ων τῆς ἀ­να­πτύ­ξε­ως τῶν νε­ο­φα­νῶν αἱ­ρέ­σε­ων καί τῆς πα­ρα­θρη­σκεί­ας νο­μί­ζω ὅ­τι πρέ­πει νά θε­ω­ρή­σω­με ἀ­κό­μη τόν ἔ­ντο­νο με­τα­φυ­σι­κό προ­βλη­μα­τι­σμό τοῦ σύγ­χρο­νου ἀν­θρώ­που καί τίς ὑ­παρ­ξι­α­κές ἀ­νη­συ­χί­ες του. Τήν ἀ­να­ζή­τη­ση νο­ή­μα­τος ζω­ῆς. Δέν πρέπει νά δι­στά­σω­με νά ὁ­μο­λο­γή­σω­με ὅ­τι ὁ δυ­τι­κός πο­λι­τι­σμός μας καί ἡ πα­γκό­σμι­α κοι­νό­τη­τα γε­νι­κώ­τε­ρα ἀ­ντι­με­τω­πί­ζουν μι­ά βα­θει­ά πολύ­πλευ­ρη καί πο­λύ­μορ­φη κρί­ση, πού εἶ­ναι κυ­ρί­ως κρί­ση ἀ­ξι­ῶν.

Οἱ δι­ά­φο­ρες αἱρέσεις ἐ­κμε­ταλ­λευ­ό­με­νες αὐ­τή τήν κρί­ση, τά ἀδι­έ­ξο­δα καί τά ὑ­παρ­ξι­α­κά κε­νά πού δη­μι­ουρ­γοῦ­νται στόν σύγχρονο ἄνθρω­πο, ἐ­παγ­γέλ­λο­νται τήν "μό­νη λύ­ση" στίς φυ­σι­κές θρη­σκεῖ­ες, στίς ἐ­ξω­τι­κές ἀ­να­το­λί­τι­κες πρα­κτι­κές -δυ­τι­κοῦ ὅ­μως μοντέ­λου- ἤ στά ἀ­πο­κρυ­φι­στι­κά τε­λε­τουρ­γι­κά, πά­ντο­τε στά πλαίσια τῆς λεγομένης "Νέ­ας Ἐ­πο­χῆς" τοῦ Ὑ­δρο­χό­ου.   

Ὑ­πάρ­χουν φυ­σι­κά καί πολ­λά ἄλ­λα αἴ­τι­α, στήν ἀ­νά­λυ­ση τῶν ὁποί­ων δέν μπο­ροῦ­με νά ἐ­πε­κτα­θοῦ­με στά πλαί­σι­α τῆς σύ­ντο­μης αὐτῆς εἰ­ση­γή­σε­ως, ὅ­πως: ὁ ὑ­παρ­ξι­α­κός φό­βος, ἡ ἀ­να­σφά­λει­α καί ἡ ἀβε­βαι­ό­τη­τα, ἡ δί­ψα γι­ά ἀ­γά­πη καί ζε­στα­σι­ά, ἡ πε­ρι­έρ­γει­α, ἡ δί­ψα γιά ἐ­μπει­ρί­ες, γι­ά ἠ­δο­νή, δό­ξα, πλοῦ­το κ.ο.κ. (βλ. π. Ἀ. Ἀλεβιζοπούλου, Νε­ο­φα­νεῖς αἱ­ρέ­σεις..., σελ.18)

Εἰδικά γιά τίς νε­ο­φα­νεῖς ὁ­μά­δες τῆς "Νέ­ας Ἐ­πο­χῆς", μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι στήν πρα­γμα­τι­κό­τη­τα  εἶ­ναι  ὁμάδες  χω­ρίς Θε­ό,  δέν  ἔχουν  πί­στη στόν Θε­ό (τόν Ἀ­λη­θι­νό Θε­ό), γι­' αὐ­τό δέν εἶ­ναι θρησκεῖ­ες ἀλ­λά πα­ρα­θρη­σκεῖ­ες, ἰ­δε­ο­λο­γι­κές τά­σεις μέ θρη­σκευ­τι­κά προ­σω­πεῖ­α.

Ἔ­τσι ὁ σύγ­χρο­νος ἄν­θρω­πος πο­ρεύ­ε­ται ὁ­λο­μό­να­χος τόν δρόμο του, χω­ρίς Θε­ό, ἐ­πα­να­λαμ­βά­νει τήν πρώ­τη ἀ­νταρ­σί­α κα­τά τοῦ Θε­οῦ καί γί­νε­ται ἀ­πο­στά­της ἀ­πό τό θέ­λη­μα καί τήν ἀ­γά­πη τοῦ Θε­οῦ. Εἶ­ναι αὐ­τό πού οἱ πα­τέ­ρες ὀ­νο­μά­ζουν "εὐ­αγ­γέ­λι­ο τοῦ ὄ­φε­ως".

5. Ἀρνητικές συ­νέ­πει­ες

         

Οἱ τρό­ποι ὅ­μως δρα­στη­ρι­ό­τη­τος τῶν δι­α­φό­ρων αἱ­ρέ­σε­ων ὁ­δη­γοῦν ἀ­νύ­πο­πτες ψυ­χές, ὄ­χι μό­νον ἀ­πό τήν ὀρ­θή πί­στη στήν πλά­νη, ἀλ­λά καί σέ κα­τα­στρο­φι­κές συ­νέ­πει­ες καί δρα­μα­τι­κές κα­τα­στά­σεις. Οἱ ποι­κί­λοι καί ὕ­που­λοι τρό­ποι πού χρη­σι­μο­ποι­οῦ­νται γι­ά τόν ἀ­θέ­μι­το προ­ση­λυ­τι­σμό ὀ­πα­δῶν ὁ­δη­γοῦν τε­λι­κά σέ ἐ­γκλω­βι­σμό τῶν ὀ­πα­δῶν αὐ­τῶν μέ­σα σέ κα­τα­στά­σεις ἰ­δι­αί­τε­ρα ἐ­πι­κίν­δυ­νες καί κα­τα­στρο­φι­κές γι­ά τό ἄ­το­μο καί τό κοι­νω­νι­κό σύ­νο­λο. Ἀ­πο­τέ­λε­σμα τῶν με­θο­δεύ­σε­ων καί τῶν δι­α­φό­ρων τε­χνι­κῶν πού χρη­σι­μο­ποι­οῦν οἱ ὁ­μά­δες αὐ­τές εἶ­ναι ἡ κα­τα­στρο­φή τῆς ἀν­θρω­πί­νης προ­σω­πι­κό­τη­τος καί ἀ­ξι­ο­πρέ­πει­ας καί τῶν κοι­νω­νι­κῶν σχέ­σε­ων. Τά θύ­μα­τα ἀ­πο­κό­πτο­νται ἀ­πό τό οἰ­κο­γε­νει­α­κό, ἐ­παγ­γελ­μα­τι­κό καί κοι­νω­νι­κό πε­ρι­βάλ­λον, τό ὁ­ποῖ­ον χα­ρα­κτη­ρί­ζε­ται ἐ­χθρι­κό ἤ δι­α­βο­λι­κό, καί ἐ­ξα­να­γκά­ζο­νται νά ὑ­πη­ρε­τοῦν τυ­φλά τήν ὁ­μά­δα καί τόν ἀρ­χη­γό, πι­στεύ­ο­ντας ὅ­τι ἔ­τσι ὑ­πη­ρε­τοῦν τό κα­λό τῆς ἀν­θρω­πό­τη­τας. Κι'αὐτό ἐπιτυγχάνεται μέ τόν "διανοητικό χειρι­σμό" καί τίς διάφορες "τεχνικές" πού ἐφαρμόζονται μέσα στίς ὁμάδες αὐτές.

Βλέ­πο­με κα­θη­με­ρι­νά ἁ­πτά πα­ρα­δεί­γμα­τα ἀλ­λοι­ώ­σε­ως τοῦ νοῦ τῶν θυ­μά­των καί γε­νι­κά τῆς ἀν­θρω­πίνης προ­σω­πι­κό­τη­τος, ἀλ­λά καί  δι­ά­λυ­ση τῶν οἰ­κο­γε­νει­α­κῶν καί κοι­νω­νι­κῶν δε­σμῶν. Σκο­πός τους δέν εἶ­ναι νά βο­η­θή­σουν ἤ νά σώ­σουν τόν ἄν­θρω­πο, ἀλ­λά νά ἱ­κα­νο­ποι­ή­σουν ἀ­θέ­μι­τους σκο­πούς πού πολ­λές φο­ρές εἶ­ναι τό οἰ­κο­νο­μι­κό κέρ­δος καί ἡ ὑ­πο­δού­λω­ση ἀν­θρώ­πων γι­ά νά τούς χρη­σι­μο­ποι­ή­σουν γι­ά δι­κούς τους σκο­πούς.

Γι­' αὐτό πολλές παραθρησκευτικές ὁμάδες χαρακτηρίζονται διεθνῶς ὡς "ὁλοκληρωτικές ὁμάδες", "ὁμάδες διανοητικοῦ χειρισμοῦ", "τεχνικές γιά τήν μεταμόρ­φωση τῆς σκέψης", "τεχνικές πλύσεως ψυχῆς", "ψυχολατρεῖες", "κατάστροφικές λατρεῖες", "ἐλευθεριοκτόνες ὁμάδες" κ.λπ. Στήν πραγματικό­τητα πρόκειται γιά ἔμπορους κάλπικης ἐλπίδας, "πλασιέ­ τοῦ ὑπερφυσικοῦ", ἐνῶ πολλές  ἀπ' αὐτές τίς ὁμάδες παροτρύνουν καί σέ πράξεις βίας.

Ἀκόμη, καταγράφονται καί ὀργανικές βλάβες, ὅπως ἕρ­πη­τες ὅ­λων τῶν εἰ­δῶν, χρό­νιες κα­κώ­σεις, αὐ­το­κτο­νί­ες ἀτομικές καί ὁ­μα­δι­κές[1]. Σημειώ­νουμε ἐδῶ μερικές μόνον ἀπό τίς πολλές περιπτώσεις ὁμαδικῶν αὐτοκτο­νιῶν: Γου­ϊά­να - Τ­ζίμ Τ­ζό­ουν­ς 1978 (940 θύματα), Γου­ά­κο Τέ­ξας - Ντέ­η­βι­ντ Κο­ρές 1993 (85 θύματα), Ἑλ­βε­τί­α - Λύκ Ζιρέ 1995 (48 θύματα), Σό­κο Ἀ­σα­χά­ρα - Τόκι­ο 1995 (11 νεκροί, 5000 δηλητηριάσεις), Οὐράνια Πύλη 1997 (38 θύματα), Οὐγκάντα 1999 (980 θύματα), γι­ά νά ἀ­να­φέ­ρθοῦ­με μό­νον στίς σημαντικ­ώ­τε­ρες. Μερικέςἀπότίςαὐτοκτονίεςαὐτέςἔχουνδιαδραματιστεῖμέσασέὁμάδεςπούαὐτοχαρακτηρίζονταιὡςχριστιανικές. Καίφυσι­κάὑπάρχουνκαίοἱ "τε­λε­τουρ­γι­κές" ἀνθρωποθυ­σί­ες στίς ὁμάδες τοῦ "νεοσατανισμοῦ".

         

6. Οἱ αἱ­ρέ­σεις καί οἱ σέ­κτες, σο­βα­ρό κοι­νω­νι­κό πρό­βλη­μα

         

Ὅ­πως ἔ­γι­νε ἤ­δη φα­νε­ρό ἡ δρα­στη­ρι­ό­τη­τα τῶν "νε­ο­φα­νῶν αἱ­ρέ­σε­ων" καί "σε­κτῶν" δέν ἀ­πο­τε­λεῖ μό­νον ποι­μα­ντι­κό ἤ ἐκ­κ­λη­σι­α­στι­κό ἤ θε­ο­λο­γι­κό πρό­βλη­μα. Εἶ­ναι καί, ἤ θά ἔ­λε­γα εἶ­ναι κυ­ρί­ως, κοι­νω­νι­κό πρό­βλη­μα, κα­θό­σον ἀ­πει­λοῦ­νται ἀ­ξί­ες, θε­σμοί καί  ἔν­νο­μα ἀ­γα­θά. Τοῦ­το εἶ­ναι δι­ε­θνῶς ἀ­πο­δε­κτό με­τα­ξύ τῶν εἰ­δι­κῶν ἐ­ρευ­νη­τῶν καί κατά τήν ἀ­ντι­με­τώ­πι­ση αὐ­τοῦ πρέ­πει νά λαμ­βά­νε­ται τοῦ­το ὑ­π' ὄ­ψη.

Γι'αὐτό, δι­ε­θνεῖς ὀρ­γα­νι­σμοί, ὅπως τό  Εὐ­ρω­παϊ­κό Κοινοβούλιο, τό Συμ­βού­λι­ο Ὑ­πουρ­γῶν τῆς Εὐρώ­πης καί πολ­λά Εὐρω­παϊ­κά Κοι­νο­βού­λι­α (Γαλ­λί­α, Γερ­μα­νί­α, Βέλγι­ο, Αὐ­στρί­α, Ἀγγλία, Ἰ­σπα­νί­α,Ἑλ­βε­τί­α κ.ἄ.) ἀ­ντι­με­τω­πί­ζουν τήν δρα­στη­ρι­ό­τη­τα τῶν δι­α­φό­ρων σε­κτῶν ὡς κοι­νω­νι­κό πρό­βλη­μα, κα­θό­σον θε­ω­ροῦν ὅτι πολ­λές ἀ­π' αὐ­τές πα­ρα­βι­ά­ζουν τά ἀν­θρώ­πι­να δι­και­ώ­μα­τα καί τήν θρη­σκευ­τι­κή ἐ­λευ­θε­ρί­α.

Ἤ­δη τό Εὐ­ρω­παϊ­κό Κοι­νο­βού­λι­ο ἐ­ξέ­δω­κε μέ­χρι σή­με­ρα 3 Ψηφί­σμα­τα (στίς 22.5.84, στίς 29.2.96 καί στίς 17.2.98) μέ τά ὁ­ποῖ­α ἐκφρά­ζει τήν ἀ­νη­συ­χί­α του γι­ά τήν δρα­στη­ρι­ό­τη­τα τῶν ὁ­μά­δων αὐτῶν, τίς ὁ­ποῖ­ες θε­ω­ρεῖ ὡς ἀ­πει­λή γι­ά τήν προ­σω­πι­κό­τη­τα καί τά ἀτο­μι­κά δι­και­ώ­μα­τα τῶν νε­α­ρῶν κυ­ρί­ως θυ­μά­των καί κα­λεῖ τά κράτη - μέ­λη τῆς Εὐ­ρω­παϊ­κῆς Ἑ­νώ­σε­ως, ὄ­χι μό­νον νά ἀ­σχο­λη­θοῦν μέ τό πρόβλη­μα, ἀλ­λά καί νά λά­βουν τά ἀ­πα­ραί­τη­τα μέ­τρα γι­ά τήν προ­στασί­α τοῦ πο­λί­του. (Σᾶς δι­α­βά­ζω δύ­ο μό­νον πα­ρα­γρά­φους ἀ­πό τό ση­μα­ντι­κώ­τα­το Ψή­φι­σμα τοῦ 1996: "Τό Εὐρωπαϊκό Κοινοβούλιο): Ε. θεωρεῖ ὅτι ὁρισμένες σέκτες, πού δρουν στό πλαίσιο διασυνοριακοῦ δικτύου ἐντός τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης, ἐπιδίδονται σέ παράνομες ἤ ἐγκληματικές δραστηριότητες καί σέ παρα­βιάσεις τῶν δικαιωμάτων τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως σέ κακομεταχείριση, σε­ξουαλική βία, ἐγκλεισμούς, σωματεμπόριο, ἐνθάρρυνση ἐπιθετικῆς συμπεριφορᾶς, μέχρι καί προπαγάνδα ρατσιστικῶν ἰδεολογιῶν, σέ φορο­λογικές ἀπάτες, μεταφορές κεφαλαίων, ἐμπόριο ὅπλων, διακίνηση ναρ­κωτικῶν, παραβίαση τοῦ δικαιώματος τῆς ἐργασίας ἤ σέ παράνομη ἄσκηση τῆς ἰατρικῆς, κλπ.".

7. Τά χαρακτηριστικά τῆς Ἀληθινῆς Ἐκκλησίας

Προτοῦ κατακλείσω τόν λόγο καί διατυπώσω τήν, κατά τήν γνώμη μου, ὀρθή ποιμαντική στρατηγική γιά τήν ἀντιμετώπιση τοῦ προβλήματος αὐτοῦ, θά ἤθελα νά κάνω, πολύ συνοπτικά τέσσερις βασικές ἐπισημάνσεις.

α) Δέν ὑπάρχει ἡ παραμικρή ἀμφιβολία, ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας εἶναι ἡ μόνη πού διαθέτει τά χαρακτηριστικά τῆς Μίας καί Ἀληθινῆς, τῆς γνησίας καί ἱστορικῆς Ἐκκλησίας, πού ἵδρυσε ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Διότι: α) ἔχει τήν ἀδιαμφισβήτητη συνέχεια ὑπάρξεως, ἱστορίας καί ζωῆς ἐπί 2000 χρόνια, δηλαδή ἀπό τήν στιγμή τῆς ἱδρύσεώς Της,  β) συνδέεται ἄμεσα, ἀναπόσπαστα καί διαχρονικά μέ τήν πρώτη Ἐκκλησία πού ὁ Χριστός  ἵδρυσε καί τούς Ἀποστόλους τοῦ Χριστοῦ.  Ἐγγύηση δέ αὐτῆς τῆς ταυτίσεώς της μέ τήν Ἀποστολική Ἐκκλησία εἶναι καί ἡ ἀδιάκοπη μετάδοση τῆς γνησίας ἱερωσύνης διά τῶν διαδόχων τῶν Ἀποστόλων, τῶν ἐπισκόπων, ἡ λεγόμενη "ἀποστολική διαδοχή", γ) ἔχει γνησιότητα καί σταθερότητα διδασκαλίας καί πίστεως, διότι ἐδίδασκε πάντοτε, διδάσκει καί πιστεύει καί σήμερα ἀπολύτως ὅλα ὅσα διά μέσου τῶν 20 αἰώνων τῆς ἱστορίας της ἐδίδασκαν καί ἐπίστευαν οἱ θεόπνευστοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, οἱ διάδοχοι τῶν ἀποστόλων τοῦ Χριστοῦ. Ταυτίζεται μέ τούς ἀποστολικούς Πατέρες τῶν Α´ καί Β´ αἰώνων, Πολύκαρπο καί Ἰγνάτιο, Εἰρηναῖο καί Ἰουστῖνο, καί στή συνέχεια μέ τούς διαδόχους ἐκείνων, Ἀθανάσιο, Κυρίλλους, Βασίλειο, Γρηγορίους, Χρυσόστομο, Δαμασκηνό, Φώτιο, Γρηγόριο Παλαμᾶ καί Νεκτάριο, τούς ὁποίου διεδέχθηκαν οἱ σύγχρονοι ποιμένες καί διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ὅλα αὐτά τά χαρακτηριστικά τῆς γνήσιας, τῆς ἱστορικῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας, ὡς αὐτοσυνειδησία μας, πρέπει νά εἶναι ἡ δική μας ἡ ἀπάντηση σέ κάθε σύγχρονη αἱρετική πρόκληση.

β) Καμμιά ἀπ' ὅλες τίς χριστιανικές καί παραχριστιανικές ὁμάδες καί αἱρέσεις δέν μπορεῖ νά διεκδικήση γιά τόν ἑαυτό της αὐτή τήν ταυτότητα τῆς γνησιότητος καί τῆς αὐθεντίας, γιατί καμμιά δέν ἔχει αὐτά τά χαρακτηριστικά. 

Ὅλες οἱ "χρι­στι­α­νι­κές" αἱ­ρέ­σεις καί πα­ρα­χριστι­α­νι­κές ὁμάδες χαρακτηρίζονται γιά τίς πολ­λές καί σο­βα­ρές ἀ­πο­κλί­σεις καί διαφορο­ποι­ή­σεις τους ἀ­πό τήν Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία. Με­ρι­κές ἀπ'αὐτές ἔ­χουν ἀ­πω­λέ­σει κά­θε χριστι­α­νι­κό χαρακτη­ρι­στι­κό στό "δό­γμα" τους ἤ στό πο­λί­τευ­μά τους, ὅ­πως εἶ­ναι οἱ "μάρ­τυ­ρες τοῦ Ἰ­ε­χω­βᾶ", οἱ Μορ­μό­νοι, οἱ Ἀντβεντι­στές κ.ἄ.

Βασικό χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό τους, εἶ­ναι ἀ­κό­μη, ἡ μι­κρή ἱ­στο­ρι­κή πορεί­α τους πού δέν ἔ­χει κα­μί­α σχέ­ση καί σύν­δε­ση μέ τήν ἱ­στο­ρι­κή Ἐκ­κ­λη­σί­α πού ἵδρυσε ὁ Χρι­στός, οὔ­τε στήν πί­στη, οὔ­τε στήν λα­τρεί­α, πο­λύ περισσό­τε­ρο στήν "ἀ­πο­στο­λι­κή δι­α­δο­χή". Ἡ ἱ­στο­ρί­α τῶν ὁμάδων αὐ­τῶν ξε­κι­νᾶ αὐ­θαί­ρε­τα καί ξα­φνι­κά με­ρι­κές δε­κα­ε­τί­ες πρίν, ὅ­πως τῶν Ἑλλήνων Πε­ντη­κο­στι­α­νῶν στή δε­κα­ε­τί­α τοῦ '60 καί ἄλ­λων στή δεκαετί­α τοῦ '20, δηλαδή μόλις τόν 20° αἰῶνα. Ἄλ­λες ὁ­μά­δες ἔχουν ζω­ή μό­νον 100 ἤ τό πο­λύ 120 ἐ­τῶν πε­ρί­που, ὅ­πως ἡ ἑ­ται­ρί­α "Σκο­πι­ά" τῶν "μαρ­τύ­ρων τοῦ Ἰε­χω­βᾶ".

Δέν ἔχουν, λοιπόν, καμμιά σχέση μέ τήν Ἀληθινή, Ἱστορική, Ἐκκλη­σία πού ἵδρυσε ὁ Χριστός καί ἀνέθεσε στούς Ἀποστόλους Του, θέτοντας μέσα σ' Αὐτήν ὡς ἐγγύηση τοῦ αὐθεντικοῦ χαρακτῆρος Της, τήν Ἱερωσύνη, δηλαδή τήν «'Αποστολική Διαδοχή».

γ) Τό πρόβλημα γίνεται ὀξύτερο στήν ἀντιμετώπιση τῶν παραθρησκευτικῶν ὁμάδων. Καί τοῦτο διότι, ὅπως εἴπαμε, δροῦν κάτω ἀπό προσωπεῖα, μερικές φορές ψευδοορθόδοξα. Σ'αὐτή τήν περίπτωση εἶναι ἀπαραίτητες πλέον εἰδικές γνώσεις, τίς ὁποῖες ὀ καλός ποιμένας πρέπει νά φροντίσει νά ἀποκτήσει. Μέ τόν τρόπο αὐτό, ἀφ' ἑνός μέν, θά μπορεῖ νά εἶναι ἐνημερωμένος, ἀντικειμενικός καί προφυλαγμένος ἀπό λάθη καί ἐξαπατήσεις, ἀφ' ἑτέρου δέ, θά μπορεῖ νά προφυλάξει τό ποίμνιό του.

Βεβαίως, πρέπει νά πῶ ὅτι τό ἔργο τῆς ἀντιμετωπίσεως τῶν αἱρέσεων γίνεται ἀκόμη δυσκολώτερο ὅταν πρόκειται γιά "νεοπαγανιστικές" ἤ "νεοσατανιστικές" ὁμάδες. Σ' αὐτές τίς περιπτώσεις ὁ ποιμένας βρίσκεται μπροστά σέ μιά ἰδιαίτερα σκληρή, ἐχθρική καί ἑνίοτε βλάσφημη συμπερι­φορά, τήν ὁποία δύσκολα θά μπορέσει νά ἀντιμετωπίσει. Ἐκτός ἐάν εἶναι κατάλληλα καί ἐπαρκῶς καταρτισμένος.

δ) Τελευταῖο: Ἀσφαλῶς δέν μᾶς διαφεύγει ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι θεραπευτήριο ψυχῶν. Καί οἱ ψυχές ἀρρωσταίνουν εἴτε ἀπό τήν ἁμαρτία εἴτε ἀπό τήν αἵρεση. Καί ἡ μέν θεραπεία τῆς ἁμαρτίας μέσα στήν Ἐκκλη­σία, εἶναι ἔργο εὐχερέστερο, συνδεδεμένο μέ τήν μετάνοια καί τήν ἐξομο­λόγηση. Ἡ θεραπεία ὅμως τῆς αἵρεσης εἶναι δυσχερής ἕως καί ἀδύνατη. Γιατί τό θῦμα της βρίσκεται ἐκτός τῆς Ἐκκλησίας καί συνήθως διακρίνεται γιά τήν ὑπεροψία του, τήν ἀμετανοησία του καί τήν ἀπροθυμία του ἤ τήν ἀδυναμία του νά ἐπανενταχθεῖ στήν Ἐκκλησία. Εἴτε διότι τό ἔχουν πείσει νά πιστεύει ὅτι βρίσκεται στήν ἀλήθεια, εἴτε διότι ἀπειλεῖται μέ διάφορους τρόπους, στήν περίπτωση ἀποχώρησής του ἀπό τήν αἵρεση. Ἐμεῖς βλέπομε -καί πρέπει νά βλέπουμε- τόν κάθε πλανεμένο ἀδελφό μας ὡς ἀσθενῆ στήν πίστη, ὡς θῦμα πλάνης, ὡς τραυματισμένο ἀπό τούς "ληστές τῶν ψυχῶν". ἡ συμπεριφορά μας εἶναι παρόμοια μέ ἐκείνη τοῦ γιατροῦ, ὁ ὁποῖος στούς σωματικά ἀσθενεῖς μάχεται καί χτυπᾶ τήν ἀσθέ­νεια καί ὄχι τούς ἀσθενεῖς. Ἔτσι κι ἐδῶ: ὁ πλανηθείς ἀδελφός μας -πού μπορεῖ νά εἶναι καί μέλος τῆς οἰκογενείας μας, πρέπει νά ἀντιμετωπίζεται μέ στοργή καί ἐνδιαφέρον. Δέν τόν ταπεινώνουμε, δέν τόν λοιδωροῦμε, δέν τόν διώκομε. Στόχος μας δέν ὁ αἱρετικός ἀλλά ἡ αἵρεση. Ὁ αἱρετικός, ἔχει ἀνάγκη μόνο τήν βοήθειά μας, τήν ὁποία ὀφείλομε νά τοῦ προσφέ­ρουμε ἐφ'ὅσον, βεβαίως, ἔχουμε τίς ἀπαραίτητες γνώσεις καί τίς προϋπο­θέσεις νά τό κάνουμε. Ἀλλοιῶς, καί ἐμεῖς εἶναι ἐνδεχόμενο νά διακινδυ­νεύσουμε ἀλλά καί τόν ἀδελφό μας νά μή βοηθήσουμε. Συμβαίνει μερικές φορές, ὅταν ὑπάρχει ἐκ μέρους μας ἄγνοια καί ἀνεπάρκεια, ἀντί νά βοηθήσουμε στόν προβληματισμό καί τήν ἀνάνηψη τοῦ ἀδελφοῦ μας, νά τόν σπρώξουμε βαθύτερα στά βαλτόνερα τῆς πλάνης.  Ἡ πεῖρα μᾶς ἔχει διδάξει, ὅτι πρόκειται γιά ἔργο πολύ δύσκολο, πού μόνο μέ τήν Χάρη τοῦ Κυρίου, τήν προσευχή καί τήν μεγάλη ὑπομονή μπορεῖ νά ἔχει αἴσιο ἀποτέλεσμα.

8.  Συμπέρασμα

Κλείνοντας, θά ἤθελα νά τονίσω, ὅτι τό πρόβλημα τῶν νεοφανῶν αἱρέσεων εἶναι γιά τήν Ἐκκλησία μας καί ἰδιαιτέρως γιά μᾶς τούς σημερι­νούς ποιμένες, μιά πρόκληση. Οἱ προκλήσεις δέν ἀποτελοῦν πάντοτε ἀπειλή, ὅταν ἀντιμετωπίζονται ὀρθά. Καί πρέπει νά ἀναγνωρίσουμε ὅτι ἡ πρόκληση τῶν αἱρέσεων βρίσκεται καθημερινά μπροστά μας, εἶναι μιά πραγματικότητα. Παραφράζοντας τούς λόγους τοῦ Κυρίου θά λέγαμε: "ἀνάγκῃ γάρ ἐλθεῖν τάς αἱρέσεις, πλήν οὐαί δι' ὧν αὗται ἔρχονται" (Ματθ. 18, 7). Σύμφωνα δέ μέ τούς λόγους τοῦ Ἀποστόλου Παύλου "δή γάρ καί αἱρέσεις ἐν ὑμῖν εἶναι, ἵνα οἱ δόκιμοι φανεροί γένωνται ἐν ὑμῖν" (Α´Κορ.ια´19). Δέν εἶναι δυνατόν νά ἐξαλείψουμε τήν πρόκληση τῶν αἱρέσεων, μποροῦμε ὅμως νά τήν μεταστρέψουμε σέ εὐκαιρία γιά μᾶς, ἤ νά ἀναβάλουμε τίς καταστροφικές συνέπειες τῆς πλάνης.

Ἄς δοῦμε, λοιπόν, τήν πρόκληση τῶν νεοφανῶν αἱρέσεων, ὄχι μό­νον ὡς ἀπειλή γιά τό ποίμνιό μας, ἀλλά καί ὡς εὐκαιρία γιά μιά ὀρθό­τερη ποιμαντική. Ὀφείλομε νά βροῦμε τά πνευματικά -ποιμαντικά ἀντισώ­ματα, τά ἀντίδοτα, πού θά καταστήσουν τούς Ὀρθόδοξους Χριστια­νούς, τό "ἐμ­πεπιστευμένον ἡμῖν ποίμνιον" (Πράξ. κ΄28), ἄτρωτους καί τίς μεθοδεύ­σεις τοῦ "πατρός τοῦ ψεύδους" ἀνίκανες νά βλάψουν καί νά ἀπωλέσουν ψυχές.

Κι'ἀκόμη, πρέπει νά γνωρίζουμε, ὅτι σήμερα οἱ ὅροι "θρησκεία", "θεός", "Χριστός" κ.ο.κ. δέν ἔχουν, στά πλαίσια τῶν ρευμάτων τῆς "Νέας Ἐποχῆς", πάντοτε καί παντοῦ τό ἴδιο περιεχόμενο καί διαφοροποιοῦνται οὐσιαστικά καί ριζικά ἀπό τούς χριστιανικούς ὅρους. Ἔχει διαπιστωθεῖ πλέον ὅτι ὑπάρχουν οἱ δῆθεν θρησκεῖες, ἀλλά καί ἐγκληματικές θρησκεῖες, οἱ δῆθεν "θεοί" -καί μάλιστα  πολύ περισσότεροι ἀπό τούς Δώδεκα τοῦ "νεοπαγανιστικοῦ" Δωδεκαθέου-, καί πολλοί "ὑδροχοϊκοί Χριστοί" τῆς "Νέας Ἐποχῆς". Στά πλαίσια μιᾶς παγκοσμιοποιημένης Οἰκουμένης ἰσοπε­δώνονται συγκρητιστικά τά πάντα, ἰδιαιτέρως στόν θρησκευτικό τομέα, στόν ὁποῖο πλήττεται τό κύριο στοιχεῖο ἑνός ἔθνους. Μέ ἰδιαίτερη σφοδρότητα βάλλεται ἡ Ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ μέ συντονισμένα πυρά ἀπό πολλές πλευρές.

Γιά μᾶς ὅμως ἡ Ἀλήθεια εἶναι Μία, εἶναι πρόσωπο καί εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός, "χθές καί σήμερον ὁ αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνας" (Ἑβρ. ιγ΄, 8). Ἡ προειδοποίηση τοῦ Κυρίου εἶναι ἐνώπιόν μας: "Ἐγερθήσονται ψευδόχριστοι καί ψευδοπροφῆται καί δώσουσι σημεῖα μεγάλα καί τέρατα, ὥστε πλανῆσαι, εἰ δυνατόν, καί τούς ἐκλεκτούς" (Ματθ. κδ΄, 24).

Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας εἶναι ἀσφαλῶς ἡ Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία. Εἶναι ἡ ἱστορική Ἐκκλησία ἡ ὑπό τοῦ Κυρίου ἱδρυθεῖσα, μέ ἀδιάκοπη καί  ἀναλλοίωτη ἱστορία, ζωή, λατρεία καί πολί­τευμα, διδασκαλία καί  ἀποστολική διαδοχή. Εἶναι "ὁ στῦλος καί τό ἑδραί­ωμα τῆς Ἀληθείας" (Α΄ Τιμ. γ΄15).

Γιά κάθε Ὀρθόδοξο Χριστιανό ἡ γνώση καί ἡ βίωση τῆς σώζουσας Ἀλήθειας εἶναι, ἰδιαιτέρως σήμερα,  πρώτιστη ὑποχρέωση. Εἶναι μιά διπλή ἀνάγκη. Αὐτό μπορεῖ νά λειτουργήσει καταλυτικά στήν πρόληψη, ἀλλά καί στήν ἀντιμετώπιση τοῦ προβλήματος. Ἡ πρόκληση τῶν αἱρέσεων μᾶς θέτει πρό τῶν εὐθυνῶν μας. Ἡ Ἀλήθεια δέν μπορεῖ νά "τίθεται ὑπό τόν μόδιον" (Ματθ. ε΄, 15). Καλούμαστε, λοιπόν, ἀφενός μέν νά μείνουμε ἑδραιωμένοι στήν πατροπαράδοτη Ὀρθόδοξη πίστη μας καί νά ἀντισταθοῦμε στόν ὁδοστρωτήρα τῆς χωρίς Θεό "Νέας Ἐποχῆς" καί, ἀφ' ἑτέρου, νά εἴμαστε "ἕτοιμοι πρός ἀπολογίαν παντί τῷ αἰτοῦντι ἡμᾶς λόγον περί τῆς ἐν ἡμῖν ἐλπίδος, μετά πραΰτητος καί φόβου" (Α΄ Πέτρ. γ΄, 15).

Παράλληλα, ἡ  μελέτη τοῦ προβλήματος τῶν νεοφανῶν αἱρέσεων καί ἡ ἀντιμετώπισή του πρέπει νά ἐνταχθοῦν στό κέντρο τῆς σημερινῆς ποιμαντικῆς μέριμνας τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἡ δραστηριότητα τῶν νεοφα­νῶν αἱρέσεων ἀποτελεῖ πράγματι γιά τήν Ἐκκλησία μας ἕνα καυτό πρό­βλημα, πνευματικό, θρησκευτικό, θεολογικό, θρησκειολογικό, ἐκκλη­σια­στικό καί ἐκκλησιολογικό, ποιμαντικό καί ἔντονα κοινωνικό, πού ἀπει­λεῖ ἀκόμη καί τά θεμέλια αὐτοῦ τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ, καί ὄχι μόνον, πολι­τισμοῦ. Μέσα στά πλαίσια τοῦ σεβασμοῦ τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας καί τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων κάθε πολίτη, ἐμεῖς, ὡς Ποιμένουσα Ἐκκλησία, ὀφείλουμε νά ἀναγνωρίσουμε, χωρίς καμμιά καθυστέρηση, τήν ὕπαρξη αὐτοῦ τοῦ προβλήματος καί τήν ἀνάγκη τῆς ὀρθῆς ποιμαντικῆς ἀντιμετώ­πισής του.

         

Ἱ. Μητρόπολις Κηφισίας

Ἱ. Ναός Ἁγίας Τριάδος

Σεμινάριο Ἀντιαιρετικῆς Δράσεως

18.11.2013



[1]  Βλ. Πρακτικά Ζ΄ Πανορθοδόξου Συνδιασκέψεως, Ὁμάδες ἀσυμβίβαστες μέ τήν Ὀρθό­δοξη Πίστη, σ. 92 ἑξ.

Εκτύπωση