ΤΗΣ
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΗΤΟΙ
ΤΗΣ ΜΙΑΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Ὑπό τοῦ
ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΠΕΝΤΑΠΟΛΕΩΣ
Μεταγλώττιση στὴν Νεοελληνικὴ
Ὑπὸ
Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δ. Δράγα, δφ, δθ, δθ.
Κεφάλαιον Α
Περὶ Ἱερῆς Κατήχησης
1. Τί εἶναι Κατήχηση; Καὶ τί εἶναι Ἱερὴ Κατήχηση;
Κατήχηση εἶναι διδασκαλία γύρω ἀπὸ τὰ θεία πράγματα. Ἱερὴ Κατήχηση εἶναι ἡ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, μὲ τὴν ὁποία ὁ κατηχούμενος καὶ ὁἀκατήχητος χριστιανὸς διδάσκεται τὶς δογματικὲς καὶ τὶς ἠθικὲς ἀλήθειες τοῦ Χριστιανισμοῦ.
2. Ποιὲς εἶναι οἱ πηγὲς τῆς Χριστιανικῆς διδασκαλίας;
Οἱ πηγὲς τῆς Χριστιανικῆς διδασκαλίας εἶναι οἱ Ἱερὲς Γραφὲς τῆς Παλαιᾶς καὶ τῆς Καινῆς Διαθήκης καὶ ἡ Ἱερὴ Παράδοση.
3. Ἀπὸ ποιοὺς γράφτηκαν οἱ Ἱερὲς Γραφές;
Γράφτηκαν ἀπὸ τοὺς Προφῆτες καὶ τοὺς ἁγίους Ἀποστόλους μὲ τὴν ἔμπνευση τοῦ Παναγίου Πνεύματος.
4. Ἀπὸ ποιοὺς παραδόθηκε στὴν Ἐκκλησία ἡἹερὴ Παράδοση; Καὶ πῶς θεωρεῖται;
Παραδόθηκε ἀπὸ τους ἁγίους Ἀποστόλους καὶ θεωρεῖται τὸ ἄγραφο τμῆμα τῆς Καινῆς Διαθήκης.
Κεφάλαιο Β
Περὶ τῶν Ἁγίων Γραφῶν
1. Τί περιέχουν τὰ βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης;
Περιέχουν ὅσα ἀφοροῦν στὴ δημιουργία τοῦ κόσμου, στὴν πλάση τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὸ Θεό, στὰ περὶ τῆς πτώσης τοῦ ἀνθρώπου, στὴν ἐπαγγελία τῆς σωτηρίας του, στὴ θεία ἀποκάλυψη, στὸ θεῖο νόμο, στὶς προφητεῖες περὶ τοῦ Χριστοῦ, καὶ στὰ περὶ τῆς λατρείας τῆς Ἰουδαϊκῆς θρησκείας ὅπου οἱ τελετὲς ὑποτυπώνανε προκαταβολικὰ τὴ λατρεία τῆς εὐαγγελικῆς χάριτος.
2. Τί περιέχουν τὰ βιβλία τῆς Καινῆς Διαθήκης;
Περιέχουν τὴν ἔλευση τοῦ Σωτήρα ποὺ εἶχε προαναγγελθεῖ, τὴν ἐκπλήρωση τῶν προφητειῶν, τὴν κατάργηση τῶν συμβολισμῶν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τὸ ἔργο τῆς ἀπολύτρωσης, τὴ σταύρωση, τὴν ταφή, καὶ τὴν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, τὴν ἔνδοξη ἀνάληψή Του, τὴν ἐπιφοίτηση τοῦ Παναγίου Πνεύματος ἐπάνω στοὺς ἁγίους μαθητές Του καὶ Ἀποστόλους, τὰ ἔργα καὶ τὴ διδασκαλία τοῦ Σωτήρα Χριστοῦ, καὶ τὴν ἀποστολὴ τῶν ἁγίων Ἀποστόλων γιὰ τὸ θεῖο κήρυγμα σὲὁλόκληρο τὸν κόσμο, μὲ τὸὁποῖο κηρύττουν τὴ μεγάλη εὐσπλαχνία τοῦ Θεοῦ ποὺ εὐδόκησε νὰ στείλει τὸν Υἱὸ Τοῦ τὸ μονογενῆ γιὰ νὰ σώσει τὸν ἄνθρωπο.
3. Πόσα εἶναι τὰ βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης;
Τὰ βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης εἶναι εἴκοσι δύο.
4. Ἀπὸ ποὺ μαρτυροῦνται ἡ ἁγιότητα καὶ θειότητα τῶν Ἁγίων Γραφῶν τῆς Παλαιᾶς καὶ τῆς Καινῆς Διαθήκης;
Μαρτυροῦνται α) ἀπὸ τὸ περιεχόμενό τους, δηλ. ἀπὸ τὸὕψος καὶ τὴν ἁγιότητα τῶν δογμάτων καὶ τῶν διδαγμάτων ποὺ περιέχουν, μέσα στὰὁποῖα διαλάμπει σοφία ἀληθινή, ὑψηλὴ καὶ ἔξοχη, ποὺ ἱκανοποιεῖ τὶς πνευματικὲς ἀπαιτήσεις τοῦἀνθρώπου καὶ τοὺς πόθους τῆς καρδιᾶς του· β) ἀπὸ τὴν ὑπερθαύμαστη δύναμη τῆς διδασκαλίας τους καὶ τῆς ἀναπλαστικῆς δύναμής τους· γ) ἀπὸ τὴν ἀκριβῆ ἐκπλήρωση τῶν προφητειῶν, τῶν ὁποίων ἡ ἔκβαση βρίσκεται στὴν Καινὴ Διαθήκη· καὶ δ) ἀπὸ τὴν ἀποδεδειγμένη Ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ ποὺἔγινε ὁρατὸς ἐπάνω στὴ Γῆ, ὡς καὶ ἀπὸ τὰ θαύματα ποὺ ἐπιτελέσθηκαν ποὺ ξεπερνοῦν κάθε ἔννοια, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὴν εὐλογία καὶ χάρις ποὺ μεταδίδονται σὲ ὅσους πιστεύουν.
Κεφάλαιο Γ
Περὶ Ἐκκλησίας
1. Ποιὸς εἶναι ὁ ὁρισμὸς καὶ ποιὸς ὁ σκοπὸς τῆς Ἐκκλησίας
1. Τί εἶναι Ἐκκλησία;
Ἐκκλησία εἶναι ἕνα θεῖο θρησκευτικὸ σύστημα, ποὺἱδρύθηκε ἀπὸ τὸν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστὸ καὶ ἐγκαινιάσθηκε μὲ τὴν ἐπιφοίτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς Ἁγίας Πεντηκοστῆς, μὲ ὅλες τὶς ἀλήθειες, τοὺς θεσμούς, τὰ μυστήρια καὶ τὶς ἐντολὲς Του (Μάτθ. 16:17). Ἐκκλησία εἶναι ἐπίσης τὸ σύστημα τῶν πιστῶν ποὺ οἰκοδομήθηκε ἐπάνω στὸ θεμέλιο τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Προφητῶν καὶ τοῦ ὁποίου ἀκρογωνιαῖος λίθος εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς (Ἔφ. 2:20). Ἐκκλησία λέγεται ἀκόμη κατὰ συνεκδοχὴ καὶὁ ναὸς τοῦ Θεοῦ, στὸν ὁποῖον τελοῦνται ἡ λατρεία καὶ τὰ μυστήρια τῆς Καινῆς Διαθήκης, καὶ τὸ σύστημα τῶν πιστῶν συναθροίζεται καὶ λατρεύει τὸν τρισυπόστατο Θεὸ (Ἰωάν. 4:19-27).
2. Ποιος εἶναι ὁ σκοπὸς τῆς Ἐκκλησίας;
Ὁ σκοπὸς τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ σωτηρία τοῦ γένους τῶν ἀνθρώπων κα ἡ ἵδρυση τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦἐπάνω στὴ Γῆ, δήλ. ἡ ἐπικοινωνία τοῦ Θεοῦ μὲ τοὺς ἀνθρώπους καὶ ἡ ἀποκατάσταση τῆς ἀγάπης, τῆς εἰρήνης καὶ τῆς ἐλευθερίας, ὥστε νὰ βασιλεύει ὁ Θεὸς ποὺ φανερώθηκε, νὰ διατηρεῖται ἀδιάκοπα ἡ κοινωνία τοῦἀνθρώπου μὲ τὸ Θεό, νὰ καθαρίζεται ὁ παλαιὸς ἄνθρωπος ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ νὰ ἀνακαινίζεται σύμφωνα μὲ τὴν εἰκόνα Ἐκείνου ποὺτὸν ἔπλασε μὲ τὴ χάρι τοῦἉγίου Πνεύματος.
3. Πῶς ἐκπληρώνει ἡ Ἐκκλησία αὐτὸ τὸ ἔργο;
Ἡ Ἐκκλησία ἐκπληρώνει αὐτὸ τὸἔργο μὲ τὸ νὰἑλκύει τὸν ἄνθρωπο στὴν πίστη στὸν Χριστὸ μὲ τὸ κήρυγμα τοῦ θείου λόγου, ἀναγεννώντας τὸν μὲ τὰ μυστήρια καὶ ὁδηγώντας τὸν βῆμα-βῆμα πρὸς τὴν χριστιανικὴ τελειότητα μὲ τὶς ἠθικὲς ἀρχὲς τοῦ Εὐαγγελίου.
4. Ποιὸς καθορίζει τὸ σκοπὸ τῆς Ἐκκλησίας;
Τὸ σκοπὸ τῆς Ἐκκλησίας τὸν ὁρίζει ὁἈπόστολος Παῦλος ὅταν λέει, ὅτι σκοπὸς τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ὁ καταρτισμὸς τῶν Ἁγίων, τὸἔργο τῆς διακονίας γιὰ τὴν οἰκοδομὴ τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, μέχρις ὅτου καταντήσουμε ὅλοι μας στὴν ἑνότητα τῆς πίστης μὲ τὸ νὰἀποκτήσουμε ἐπίγνωση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ· γὶ αὐτὸ καὶ ἔδωσε στὴν Ἐκκλησία ἀποστόλους, προφῆτες, εὐαγγελιστές, ποιμένες καὶ διδασκάλους» (Ἔφ. 4:11-13 καὶ πρβλ. Ρώμ. 8:3-4).
5. Ποῦ γινόταν τὸ ἔργο τῆς Κατήχησης;
Τὸ ἔργο τῆς Κατήχησης γινόταν στοὺς ἱεροὺς ναούς. Ὕστερα ὅμως στὶς μεγάλες πόλεις γινόταν καὶ σὲ κατηχητικὲς σχολὲς ποὺ εἶχαν ἱδρυθεῖ γιὰ τὸ σκοπὸ αὐτό. Μία τέτοια σχολὴ ἦταν ἡ περίφημη σχολὴ τῆς Ἀλεξάνδρειας. Παρόμοιες σχολὲς ὑπῆρχαν στὴ Ρώμη, στὰ Ἱεροσόλυμα, στὴν Ἀντιόχεια, στὴν Καισάρεια τῆς Παλαιστίνης καὶ σὲἄλλα μέρη (βλέπε περισσότερα στὸ παράρτημα 9).
6. Τι ἐπιδιώκει ἡ Ἐκκλησία μὲ τὴν Κατήχηση;
Μὲ τὴν κατήχηση ἡἘκκλησία προσπαθεῖ νὰ διδάξει τὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ καὶ νὰ καταστήσει αὐτοὺς ποὺ τὴν δέχονται σταθεροὺς καὶἀκλόνητους στὴν πίστη τους καὶἀφοσιωμένους στὶς θρησκευτικὲς πεποιθήσεις τους· διότι μὲ τὴν κατήχηση μαθαίνει ὁ χριστιανὸς νὰ πιστεύει μὲἐπίγνωση καὶ μὲ πληροφορία καρδίας, νὰ εἶναι ἕτοιμος νὰ δώσει ἀπάντηση σὲ κάθε ἕνα ποὺ ζητᾶ τὸ λόγο ποὺ πιστεύει, ὅπως τὸ λέει ἡ ἐντολὴ τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου: «Πάντοτε ἕτοιμοι νὰἀπαντήσετε σὲ κάθε ἕνα ποὺ ζητάει νὰ μάθει τὸ λόγο γιὰ τὴν ἐλπίδα ποὺὑπάρχει μέσα σας» (Ἃ΄ Πέτρου 3:15, πρβλ. καὶ Τίτ. 2:8)· ἀλλὰ καὶ νὰ μπορεῖ ὁ χριστιανὸς νὰ διακρίνει τὴν ἀληθινὴ καὶ θεία πίστη του ἀπὸ τὰ ἀνθρώπινα θρησκευτικὰ μυθεύματα (βλ. παράρτημα 10).
10. Γιατί ζητάει ἡ Ἐκκλησία ἀπὸ τοὺς κατηχούμενους πίστη στὸ Χριστό;
ἩἘκκλησία ζητάει πίστη γιατί μόνο μὲ τὴν πίστη στὸ Χριστὸ σώζεται ὁἄνθρωπος. Ἡ πίστη στὸ Σωτήρα Χριστὸ εἶναι ἡ μόνη ἀπολογία ποὺ δικαιώνει τὸν ἄνθρωπο· καὶ εἶναι ἐπίσης ἡ μόνη θύρα ποὺ τὸν εἰσάγει στὴν αἰώνια ζωή. Μὲ τὴν πίστη στὸ Σωτήρα ὁμολογεῖὁἄνθρωπος τὴν σωτηρία ποὺἔφερε ὁ Χριστὸς στὸν κόσμο, τὴ θεία χάρι καὶ τὸ θεῖο ἔλεος, μὲ τὰὁποία προσκλήθηκε στὴ σωτηρία καὶἀποδέχτηκε μὲὅλη του τὴν ψυχὴ καὶ τὴν καρδία νὰ σηκώνει τὸ ζυγὸ τοῦ Χριστοῦ καὶ νὰ τηρεῖ τὶς θεῖες ἐντολές Του.
11. Τί δέχεται ἡἘκκλησία γιὰ τὴν πίστη ποῦ δικαιώνει τὸν ἄνθρωπο;
Ἡ Ἐκκλησία δέχεται γιὰ τὴν πίστη ποὺ δικαιώνει τὸν ἄνθρωπο, ὅτι εἶναι κοινὸἔργο τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ ποὺ καλεῖ τὸν ἄνθρωπο καὶ ἐνεργεῖ μέσα του καὶ τῆς ἐλευθερίας τοῦ ἀνθρώπου ποὺ ἀποδέχεται καὶ συνεργάζεται μὲ τὴ θεία χάρι.
4. Ἡ θεία χάρις καὶ ἡ ἠθικὴ ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου
1. Τι εἶναι ἡ θεία χάρις;
Ἡ θεία χάρις εἶναι ἡ βοήθεια καὶ ἡ συνδρομὴ τὴν ὁποία χορηγεῖὁ Θεὸς δωρεάν, ἐξ αἰτίας τῆς λυτρωτικῆς ἀξίας τοῦ ἔργου τοῦ Χριστοῦ, σὲ ὅλους ὅσους ἀκοῦν τὸ λόγο Του, γιὰ νὰ ἐνισχύσει τὸ νοῦ, τὴ θέληση καὶ τὴν καρδία τους ὥστε νὰ ἀποδεχθοῦν τὴ χριστιανικὴ πίστη καὶ νὰ τοὺς βοηθάει στὴ συνέχεια, ὅσοι παραμένουν πιστοί, στὸνὰ κατορθώνουν τὰ ἀγαθὰ ἔργα.
2. Ποιοὶ σφάλλουν σχετικὰ μὲ αὐτὴ τὴ ἀντίληψη τῆς Ἐκκλησίας;
Σφάλλουν οἱ Καλβινιστὲς καὶἐκεῖνοι οἱ διαμαρτυρόμενοι (προτεστάντες) ποὺ κηρύττουν, ὅτι ἡ χάρις ποὺ δικαιώνει εἶναι μόνον ἔργο τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἀντίληψη αὐτὴ εἶναι ἐσφαλμένη, α) διότι ἀφαιρεῖ τὴν ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἀποκλείει τὴ συμμετοχή του στὸ ἔργο τῆς σωτηρίας μὲ ἐπίγνωση , συναίσθηση καὶ ἐλευθερία. Ὁ θεῖος Χρυσόστομος λέει σχετικά: «ἡ χάρις ἂν καὶ εἶναι χάρις (δήλ. δίδεται δωρεάν), σώζει μόνον ὅσους τὴ θέλουν»· ἐπίσης καὶ ὁ Γρηγόριος ὁ θεολόγος λέει: «πρέπει νὰὑπάρχει καὶἀπὸ τὴ μεριά μας καὶἀπὸ τὴν μεριὰ τοῦ Θεοῦ (ἀνταπόκριση) γιὰ νὰἔχουμε σωτηρία»· ἀλλὰ καὶἡ παραβολὴ τοῦ σπορέα ποὺ διαβάζουμε στὸ Εὐαγγέλιο εἶναι καταλληλότατο παράδειγμα: ὁ σπορέας ἔσπειρε, ἀλλὰἡἀγαθὴ γῆ τὸ δέχτηκε, καὶἔτσι ὁ Θεὸς εὐλόγησε καὶ αὔξησε καὶἔδωσε καρπὸ 30, 60 καὶ 100! Σφάλλουν ἐπίσης οἱ Προτεστάντες β) διότι ἀποδίδουν τὴ σωτηρία στὸν ἀπόλυτο προορισμὸ τοῦ Θεοῦ· γ) διότι καθιστοῦν ἀνεύθυνούς τουςἄπιστους ἀποδίδοντας τὴν ἀπιστία τους στὸ γεγονὸς ὅτι δὲν τοὺς προόρισε ὁ Θεὸς γιὰ νὰ σωθοῦν· καὶ δ) διότι μὲ τὸν ἀπόλυτο προορισμὸἀφαιρεῖται ἡἀναγκαιότητα τῶν καλῶνἔργων στὸ θέμα τῆς σωτηρίας.
3. Τί δέχεται ἡ Ἐκκλησία γιὰ τὴν ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου, τὴν εὐθύνη του καὶ τὸν προορισμὸ τοῦ Θεοῦ;
Ἡ Ἐκκλησία δέχεται καὶ διδάσκει: α’) ὅτι ὁ ἄνθρωπος σώζεται ἑκούσια (μὲ τὴ θέλησή του), διότι οὔτε ἄθελα πιστεύει κανείς, οὔτε ἀγαπᾶ, οὔτε γίνεται τέλειος μὲ τὴν ἀρετή· β’) ὅτι μόνος ὁἄνθρωπος εἶναι ὑπεύθυνος γιὰ τὴν ἀπιστία του, διότι θεληματικὰ κώφευσε στὴ φωνὴ ποὺ τὸν κάλεσε νὰ σωθεῖἐπειδὴ κυριάρχησε στὴν καρδία του ἡ κακία καὶἡἁμαρτία· καὶ γ’) ὅτι ὁ Θεὸς προορίζει ἐκείνους ποὺ προγνωρίζει σὰν πάνσοφος καὶ παντογνώστης, ὄχι ὅμως ἀπόλυτα (Ρώμ. 8:29-31), πράγμα ποὺ σημαίνει ὅτι ὁ προορισμὸς τοῦ Θεοῦἔχει σὰν βάση τὴν πρόγνωση καὶ κατὰ συνέπεια ὁ προγνωστικὸς προορισμὸς ἀποκλείει τὸν ἀπόλυτο προορισμό.
