Ὁ ἀγγελόφωνος ψάλτης Ἰωάννης Κουκουζέλης

 

agios koukouzelis 2 ἀγγελόφωνος ψάλτης Ἰωάννης γεννήθηκε περὶ τὸ 1280 στὸ σημερινὸ Δυρράχιο τῆς Ἀλβανίας. Νωρὶς ἔμεινε ὀρφανὸς καὶ πῆγε στὴν Κωνσταντινούπολη γιὰ νὰ μορφωθεῖ. «Ἐν ὀλίγῳ καιρῶ ὑπερέβη καὶ ὑπερήλασεν εἰς τὴν μουσικὴν τέχνην» καὶ διορίσθηκε πρῶτος τῶν αὐτοκρατορικῶν ψαλτῶν. Γιὰ τὴν καλλιφωνία καὶ τὴ χάρη του ὅλοι στὰ ἀνάκτορα τὸν ἀγαποῦσαν καὶ τὸν ἐκτιμοῦσαν. Αὐτὸς ὅμως, φοβούμενος τὴν ἀνθρώπινη δόξα, ἔφυγε κρυφὰ καὶ ᾖλθε στὴ Μεγίστη Λαύρα. Παριστάνοντας τὸν ἀγράμματο τοῦ δόθηκε τὸ διακόνημα τοῦ ποιμένα τῶν τράγων. Στὴν ἡσυχία τῶν βουνῶν, ἀφιερώθηκε στὴν προσευχὴ καὶ τὴν ψαλμῳδία.

Ὅταν ἀποκαλύφθηκε ποιὸς ἦταν, ζήτησε συγχώρηση καὶ τοῦ ἐπετράπη νὰ κτίσει κελλὶ κοντὰ στὴ Μονή, ὅπου ἡσύχαζε ὅλη τὴν ἑβδομάδα καὶ τὴν Κυριακὴ ἐρχόταν στὸ Καθολικό τῆς Μονῆς γιὰ νὰ ψάλει. Ἕνα Σάββατο τοῦ Ἀκάθιστου, μετὰ τὴν εὐλαβικὴ καὶ κατανυκτικὴ ψαλμῳδία του, τοῦ παρουσιάσθηκε ἡ Θεομήτωρ καὶ τοῦ εἶπε· «Χαίροις Ἰωάννη ψάλλε μοί, καὶ οὐ μὴ σὲ ἐγκαταλίπω» καὶ τοῦ ἔδωσε χρυσὸ νόμισμα, τὸ ὁποῖο ἔκανε πολλὰ θαύματα καὶ τοποθετήθηκε στὴ θαυματουργὴ εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Κουκουζέλισσας.

Ἀπὸ τοὺς ἀσκητικούς του ἀγῶνες σάπισε τὸ πόδι του καὶ ἡ Θεοτόκος ᾖλθε νὰ τὸν θεραπεύσει: «Ἔσο ἀπὸ τοῦ νῦν ὑγιής», τοῦ εἶπε. Μὲ θεάρεστη πολιτεία συνέχισε τὸν βίο του. Προγνώρισε τὸ τέλος του καὶ ζήτησε νὰ τὸν θάψουν στὸ κελλὶ τῶν Ἀρχαγγέλων, ὅπου ἀσκήτευε. Τὰ τίμια λείψανά του φυλάγονται στὴ Μεγίστη Λαύρα.

Τοῦ μεγάλου αὐτοῦ μουσικοῦ ὁσίου σῴζονται πολλὰ σπουδαία, ἀργὰ καὶ σύντομα, ἔργα στὶς πλούσιες ἁγιορειτικὲς βιβλιοθῆκες καὶ ἰδιαίτερα τῆς Μ. Λαύρας· χερουβικά, κοινωνικά, ἀνοιξαντάρια, ἀλληλουϊάρια, φῆμες, πολυέλεοι, εἱρμοί, πασαπνοάρια καὶ ἄλλα. Πολλοὶ ἀσχολήθηκαν μὲ τὸ μουσικὸ τοῦ ἔργο καὶ τὸν βίο του. Στὴ Μεγίστη Λαύρα ὑπάρχει καὶ χειρόγραφη ἀκολουθία πρὸς τιμή του, ὅπως καὶ στὴ σκήτη τῶν Καυσοκαλυβίων. Νεώτερη ἀκολουθία συνέθεσε ὁ μοναχὸς Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης, ἐνῷ ὁ Γ. Θ. Μηλίτσης παρακλητικὸ κανόνα καὶ Ἐγκώμια.

Ἡ μνήμη του τιμᾶται τὴν 1η Ὀκτωβρίου.

Πηγή: Μοναχοῦ Μωϋσέως Ἁγιορείτου, Ἅγιοι Ἁγίου Ὅρους, σέλ. 271-272, Ἐκδόσεις Μυγδονία, Θεσσαλονίκη 2007.


Εκτύπωση   Email