Ὁ Ἅγιος Σπυρίδων γεννήθηκε περί τό 270 μ.Χ. στό χωριό Ἄσσια τῆς Κύπρου. Στά νεανικά του χρόνια ζοῦσε ὡς ἕνας ἁπλός ἀλλά πολύ ἐνάρετος βοσκός. Παντρεύτηκε καί ἀπόκτησε μία κόρη, τήν Εἰρήνη. Μετά τή χηρεία του ἀσπάσθηκε τό μοναχικό βίο, μελέτησε πολύ, ἀπέκτησε μεγάλη σοφία καί χάρη στίς πολλές του ἀρετές, πολύ σύντομα ἔγινε Ἐπίσκοπος τῆς Τριμυθούντας. Ἔλαβε μέρος στήν Α' Οἰκουμενική Σύνοδο τό 325, ὅπου καί θαυματούργησε. Κοιμήθηκε τό 348 μ.Χ.
Τό λείψανό του, πού διατηρήθηκε ἀκέραιο μετά τήν ταφή καί ἀνέδιδε εὐωδία, ἀρχικά διατηρήθηκε σέ ἐκκλησία τῆς πατρίδας του. Μετά τήν κατάληψη τῆς Κύπρου ἀπό τούς Ἄραβες, μεταφέρθηκε στήν Κωνσταντινούπολη, τό 691. Τρία χρόνια μετά τήν ἄλωση τῆς Πόλης, ο ἱερέας Γεώργιος Καλοχαιρέτης μετέφερε τό λείψανο, μαζί μ' ἐκεῖνο τῆς Ἁγίας Θεοδώρας τῆς Αὐγούστας, σ' ένα χωριό κοντά στήν Ἄρτα καί στή συνέχεια γιά μεγαλύτερη ἀσφάλεια μεταφέρθηκαν στήν Κέρκυρα.
Ἄν ὑπάρχει κάτι μέ τό ὁποῖο ἡ Κέρκυρα εἶναι ἔκτοτε ἀναπόσπαστα δεμένη μέσα στή νεότερη ἱστορική της πορεία, σίγουρα εἶναι ὁ προστάτης καί πολιοῦχος της Ἅγιος Σπυρίδων. Ἡ λατρεία τῶν Κερκυραίων στόν θαυματουργό τους Ἅγιο δέν εἶναι ἁπλῶς ἕνα οποιοδήποτε θρησκευτικό συναίσθημα, εἶναι ἡ ἀγάπη, ἡ ἐλπίδα καί ἡ παρηγοριά τους.
Τό Σκήνωμα τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος λιτανεύεται στήν Κέρκυρα κάθε χρόνο τέσσερις φορές:
1. Τήν Κυριακή τῶν Βαΐων εἰς ἀνάμνηση θαύματος γιά τήν ἀπαλλαγή τῶν κατοίκων ἀπό τήν πανώλη, τό 1629.
2. Τό Μεγάλο Σάββατο εἰς ἀνάμνηση θαύματος γιά τή διάσωση τῆς Κέρκυρας ἀπό δεινή σιτοδεία, τό 1533.
3. Τήν 11η Αὐγούστου εἰς ἀνάμνηση θαύματος πού συνδέεται μέ τή διάσωση τῆς Κέρκυρας ἀπό τήν τρομερή ἐπιδρομή τῶν Τούρκων τό 1716.
4. Τήν πρώτη Κυριακή τοῦ Νοεμβρίου εἰς ἀνάμνηση θαύματος γιά τή διάσωση τῶν κατοίκων ἀπό μία δεύτερη ἐπιδημία πανώλης, τό 1673.
Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου γιορτάζεται στίς 12 Δεκεμβρίου.
Ἡ ἐκκλησία, ἡ ὁποία στεγάζει σήμερα τό σεπτό Σκήνωμα τοῦ Ἁγίου, κτίστηκε στά 1589 καί ἀνήκει στό ρυθμό τῆς μονόκλιτης βασιλικῆς. Τό ψηλό καί πυργωτό καμπαναριό, ὡς συμπλήρωμα τῆς ἐκκλησίας, κτίστηκε τό 1620. Τό σημερινό τέμπλο τοῦ Ναοῦ, καμωμένο ἀπό μάρμαρο τῆς Πάρου, κατασκευάστηκε τό 1864 καί εἶναι ἔργο τοῦ Αὐστριακοῦ ἀρχιτέκτονα Μάουερς. Ἡ οὐρανία εἶναι ζωγραφισμένη ἀπό τόν κερκυραῖο ζωγράφο Νικόλαο Ἀσπιώτη τό 1852, ἐνῶ οἱ εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι φτιαγμένες ἀπό τόν ἐπίσης κερκυραῖο ζωγράφο, Σπῦρο Προσαλένδη. Ἡ σημερινή μεγαλόπρεπη λάρνακα φτιάχτηκε στή Βιέννη τό 1867. Εἶναι ἀπό σκληρό, πολυτελές ξύλο μέ ἐξωτερική ἀσημένια ἐπένδυση. Βρίσκεται τοποθετημένη μέσα στήν κρύπτη, ἡ ὁποία δημιουργήθηκε εἰδικά γιά νά δεχθεῖ τό ἱερό λείψανο τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνα, ὁ ὁποῖος γαλήνιος καί σεμνός, τείνει πάντοτε «εὐήκοον οὗς», ὄχι μόνο πρός τούς Κερκυραίους ἀλλά καί πρός τούς χιλιάδες ξένους ἐπισκέπτες, οἱ ὁποῖοι εὐλαβικά ζητοῦν καταφύγιο στή χάρη του.
Τροπάρια τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνα
Ἀπολυτίκιο (Ἦχος α΄)
Τῆς συνόδου τῆς πρώτης ἀνεδείχθεις
ὑπέρμαχος καί θαυματουργός
Θεοφόρε Σπυρίδων, πατήρ ἡμῶν,
διό νεκρά σύ ἐν τάφω προσφωνείς
καί ὅφιν εἰς χρυσούν μετέβαλες,
καί ἐν τῶ μέλπειν τάς ἁγίας σου εὐχάς
ἀγγέλους ἕσχες συλλειτουργούντας σοι, Ἱερώτατε.
Δόξα τῶ σέ δοξάσαντι, δόξα τῶ σέ στεφανώσαντι,
Δόξα τῶ ἐνεργοῦντι διά σοῦ πᾶσιν ίάματα.
Κοντάκιο (Ἦχος β΄)
Τῶ πόθω Χριστοῦ τρωθείς, Ἱερώτατε
τόν νοῦν πτερωθείς, τῆ αἴγλη τοῦ Πνεύματος,
πρακτική θεωρία τήν πράξιν εὖρες, Θεόπνευστε,
θυσιαστήριον θεῖον γενόμενος
αἰτούμενος πάσι θείαν Ἔλλαψιν
Μεγαλυνάριον
Χαῑρε Τριμυθοῦντος ἡ καλλονή,
χαίροις Κερκυραίων ὁ σοφώτατος ἰατρός
χαίροις τῆς Τριάδος ὁ θεῖος μυστολέκτης,
Πατέρων μέγα κλέος, Σπυρίδων Ἅγιε.
