Ἡ ἀρχὴ τῆς Ἰνδίκτου

indict

 

Ὁ τῶν αἰώνων Ποιητὴς καὶ Δεσπότης, Θεὲ τῶν ὅλων, ὑπερούσιε ὄντως, τὴν ἐνιαύσιον εὐλόγησον περίοδον, σώζων τῷ ἐλέει σου τῷ ἀπείρω, Οἰκτίρμον, πάντας τοὺς λατρεύοντας σοὶ τῷ μόνω Δεσπότη, καὶ ἐκβοώντας φόβω Λυτρωτά· Εὔφορον πάσι τὸ ἔτος χορήγησον.

 

1η Σεπτεμβρίου: ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ (δηλαδὴ ἀρχὴ τοῦ νέου Ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους). Γιὰ τὴν περίπτωση αὐτή, ὁ Σ. Εὔστρατιαδης στὸ Ἁγιολόγιό του, γράφει τὰ ἕξης: "Λέξις λατινικὴ (indictio) ὁρισμόν σημαίνουσα καθ' ὂν κατὰ δεκαπενταετῆ περίοδον ἐπληρώνοντο εἰς τοὺς αὐτοκράτορας τῶν Ρωμαίων οἱ φόροι. Κατὰ τὴν ἐκκλησιαστικὴν παράδοσιν, τὴν ἀρχὴν τῆς ἰνδικτιῶνος εἰσήγαγεν ὃ Αὔγουστος Καίσαρ (1 -14), ὄτε διέταξε τὴν γενικὴν τῶν κατοίκων τοῦ Ρωμαϊκοῦ κράτους ἀπογραφὴν καὶ τὴν εἴσπραξιν τῶν φόρων, κατὰ τὴν πρώτην τοῦ Σεπτεμβρίου μηνός. Ἀπὸ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου (313) ἐγένετο ἐπισήμως χρῆσις τῆς Ἰνδικτιῶνος ὡς χρονολογίας, ἔκτοτε δὲ ἢ ἐκκλησία Κωνσταντινουπόλεως μέχρι τοῦ νῦν ἑορτάζει τὴν α' Σεπτεμβρίου ὡς ἀρχὴν τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους.

"Ἴνδικτον ἠμῖν εὐλόγει νέου χρόνου, ὢ καὶ παλαιὲ καὶ δι’ ἀνθρώπους νέε".

Ἡ Ἰνδικτιώνα εἶναι ἕνας γενικότερος τρόπος μέτρησης τοῦ χρόνου ἀνὰ 15ετίες μὲ ἀφετηρία τὴ γέννηση τοῦ Χριστοῦ ἢ γιὰ τὴν ἀκρίβεια ἀπὸ τὸ 3 π.Χ.

Ἡ 1η Σεπτεμβρίου, ἡ ἀρχὴ τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, ἀποτελεῖ τὴν ἀρχὴ τῆς Ἰνδίκτου. Τότε τελεῖται ἡ ἀκολουθία τῆς Ἰνδίκτου σὲ συνδυασμὸ μὲ τὴ Θεία Λειτουργία γιὰ τὴν εὐλογία τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους.

Ἀρχικὰ ὑπῆρχε ἡ Αὐτοκρατορικὴ Ἴνδικτος ἢ Καισαρικὴ Ἰνδικτιώνα ποὺ μᾶλλον εἰσήχθη ἀπὸ τὸν Μέγα Κωνσταντῖνο. Ἐκαλεῖτο ἐπιπλέον Κωνσταντινικὴ ἢ τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἢ Ἑλληνική. Παράλληλα ὑπῆρχε καὶ ἡ Παπικὴ Ἰνδικτιώνα.

Ἡ 1η Σεπτεμβρίου καθορίστηκε ὡς ἀρχὴ τῆς ἐκκλησιαστικῆς χρονιᾶς ὡς ἑξῆς:

Στὴν περιοχὴ τῆς Ἀνατολῆς τὰ περισσότερα ἡμερολόγια εἶχαν ὡς πρωτοχρονιὰ τὴν 24η Σεπτεμβρίου, ἡμέρα τῆς φθινοπωρινῆς ἰσημερίας. Ἐπειδὴ ὅμως ἡ 23 ἡ ἦταν ἡ γενέθλια ἡμέρα τοῦ αὐτοκράτορα τῆς Ρώμης Ὀκταβιανοῦ, ἡ πρωτοχρονιὰ μετατέθηκε στὶς 23 Σεπτεμβρίου, ἡ ὁποία καὶ καθορίστηκε ὡς ἀρχὴ τῆς Ἰνδίκτου, δηλαδὴ τῆς περιόδου τοῦ ρωμαϊκοῦ διατάγματος γιὰ τὸν φόρο ποὺ ἴσχυε γιὰ 15 ἔτη. Ἔτσι Ἴνδικτος κατάντησε νὰ σημαίνει ἀργότερα τὸ ἔτος καὶ ἀρχὴ τῆς Ἰνδίκτου τὴν Πρωτοχρονιά. Αὐτὴ τὴν Πρωτοχρονιὰ βρῆκε ἡ Ἐκκλησία καὶ τῆς ἔδωσε χριστιανικὸ περιεχόμενο, ἀφοῦ τοποθέτησε σ' αὐτὴν τὴν ἑορτὴ τῆς συλλήψεως τοῦ Προδρόμου, ποὺ ἀποτελεῖ καὶ τὸ πρῶτο γεγονὸς τῆς Εὐαγγελικῆς Ἱστορίας.

Ἀργότερα, τὸ 462 μ. Χ.., γιὰ πρακτικοὺς λόγους καὶ γιὰ νὰ συμπίπτει ἡ πρώτη τοῦ ἔτους μὲ τὴν πρώτη τοῦ μηνός, ἡ ἐκκλησιαστικὴ πρωτοχρονιὰ μετατέθηκε τὴν 1η Σεπτεμβρίου. Διευκρινίζεται ὅτι ἡ πρωτοχρονιὰ τῆς 1ης Ἰανουαρίου ἔχει Ρωμαϊκὴ προέλευση καὶ ἦρθε στὴν Ὀρθόδοξη Ἀνατολὴ κατὰ τὰ νεότερα χρόνια. Ἡ ἐκκλησιαστικὴ ἀκολουθία γιὰ τὸ νέο ἔτος τελεῖται τὴν 1η Σεπτεμβρίου, μία ἀκολουθία ἀπαράμιλλου κάλλους ὡς πρὸς τὸ ὑμνογραφικὸ ὑλικό.

Σημειωτέον ὅτι πρὶν ἀπὸ λίγα χρόνια ἡ Ἐκκλησία μας ὅρισε τὴν 1η Σεπτεμβρίου ὡς ἡμέρα ἀφιερωμένη στὸ φυσικὸ περιβάλλον.

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος β'.

Ὁ πάσης Δημιουργός τῆς κτίσεως, ὃ καιροὺς καὶ χρόνους ἐν τῇ Ἴδία ἐξουσία θέμενος, εὐλόγησαν τὸν στέφανον, τοῦ ἐνιαυτοῦ τῆς χρηστότητός σου, Κύριε, φυλάττων ἐν εἰρήνη τοὺς βασιλεῖς καὶ τὴν πόλιν σου, πρεσβεῖαις τῆς Θεοτόκου, μόνε Φιλάνθρωπε.


Εκτύπωση   Email