Εἶναι ἀπαραίτητο νὰ νηστεύουμε;

Ἁγίου Κασσιανοῦ τοῦ Ρωμαίου.

 

kassianowΠρῶτα θὰ κάνω λόγο γιὰ τὴν ἐγκράτεια στὰ φαγητά, ἡ ὁποία εἶναι ἀντίθετή της γαστριμαργίας, καὶ γιὰ τὸν τρόπο τῶν νηστειῶν καὶ τὴν ποσότητα τῶν φαγητῶν. Καὶ αὐτά, ὄχι ἀπὸ τὸν ἑαυτό μου, ἀλλὰ καθὼς παραλάβαμε ἀπὸ τοὺς ἁγίους Πατέρες. 
Ἐκεῖνοι λοιπόν, δὲν ἔχουν παραδώσει ἕναν κανόνα νηστείας, οὔτε ἕναν τρόπο τῆς διατροφῆς, οὔτε τὸ ἴδιο μέτρο, γιατί δὲν ἔχουν ὅλοι τὴν ἴδια δύναμη, εἴτε λόγω ἡλικίας, εἴτε ἀσθενείας, εἴτε καλύτερης συνήθειας τοῦ σώματος. 
Ἔχουν ὅμως παραδώσει σὲ ὅλους ἕναν σκοπό, νὰ ἀποφεύγουμε τὴν ἀφθονία καὶ νὰ ἀποστρεφόμαστε τὸ χορτασμὸ τῆς κοιλιᾶς.Καὶ ἀπὸ αὐτό, ἄλλοτε ἐξαιτίας τῆς ὑπερβολῆς τῆς ἀποχῆς ἀπὸ τὴν τροφὴ ἀτονεῖ τὸ σῶμα καὶ γίνεται πιὸ ἀπρόθυμο γιὰ τὶς πνευματικὲς ἐργασίες, καὶ ἄλλοτε ὅταν γεμίσει ἀπὸ τὸ βάρος τῶν τροφῶν προκαλεῖ ἀμέλεια καὶ ἐξασθένηση τῆς ψυχῆς. 
Ἔχουν δεῖ στὴν πράξη ὅτι εἶναι ὠφελιμότερο καὶ βοηθᾶ στὴν καθαρότητα τὸ νὰ τρώει κανεὶς μία φορὰ τὴν ἡμέρα ἀπὸ τὸ νὰ τρώει κάθε τρεῖς ἢ τέσσερις ἢ ἑφτὰ ὧρες. Γιατί λένε, ἐκεῖνος ποὺ ἐπεκτείνεται ὑπέρμετρα στὴν νηστεία, ὑπέρμετρα κατόπιν τρώει. 
Καὶ πάλι οἱ ἅγιοι Πατέρες δοκίμασαν καὶ εἶδαν ὅτι δὲν εἶναι γιὰ ὅλους κατάλληλη ἡ διατροφὴ μὲ χόρτα, οὔτε μὲ ὄσπρια, οὔτε ὅλοι μποροῦν νὰ τρέφονται μόνο μὲ ξερὸ ψωμί. Καὶ ἄλλος, καθὼς εἶπαν, ἐνῶ τρώει δύο λίτρες ψωμί, πεινᾶ ἀκόμη, ἐνῶ ἄλλος τρώει μία λίτρα ἢ ἓξ οὐγγιὲς καὶ χορταίνει. 
Σὲ ὅλους λοιπόν, ὅπως εἶπα, ἕνα κανόνα ἐγκράτειας ἔχουν παραδώσει, τὸ νὰ μὴν ξεγελιοῦνται μὲ τὸ χορτασμὸ τῆς κοιλίας, οὔτε νὰ παρασύρονται ἀπὸ τὴν ἡδονὴ τοῦ λάρυγγα. 
Γιατί δὲν εἶναι μόνο ἡ διαφορὰ τῆς ποιότητας τῶν τροφῶν, ἀλλὰ καὶ ἡ ποσότητα ποὺ ἀνάβει τὰ πυρωμένα βέλη τῆς πορνείας. Γιατί μὲ ὁποιαδήποτε τροφὴ ὅταν γεμίσει ἡ κοιλιά, γεννᾶ τὸ σπόρο τῆς διαφθορᾶς. 
Καὶ πάλι δὲν εἶναι μόνο ἡ κραιπάλη τοῦ κρασιοῦ ποὺ φέρνει μέθη στὴ διάνοια, ἀλλὰ καὶ ἡ ἀφθονία τοῦ νεροῦ καὶ κάθε τροφῆς ἡ ὑπερβολικὴ χρήση, τὴ ζαλίζει καὶ φέρνει νύστα σ’αὐτήν. Αἰτία τῆς καταστροφῆς τῶν Σοδομιτῶν δὲν ἦταν ἡ κραιπάλη τοῦ κρασιοῦ καὶ τῶν διαφόρων φαγητῶν, ἀλλὰ ἡ ἀφθονία τοῦ ἄρτου, κατὰ τὸν προφήτη.

Τὶς τροφὲς τὶς χρησιμοποιοῦμε τόσο ὥστε νὰ ζήσουμε, ὄχι γιὰ νὰ σκλαβωθοῦμε στὶς ὁρμὲς τῆς ἐπιθυμίας. Ἡ μετρημένη καὶ μέσα σὲ λογικὰ ὅρια τροφὴ βοηθᾶ στὴν ὑγεία τοῦ σώματος, δὲν ἀφαιρεῖ τὴν ἁγιότητα.
Ἀκριβὴς κανόνας ἐγκράτειας ὅπως παρέδωσαν οἱ Πατέρες εἶναι νὰ σταματοῦμε νὰ τρῶμε πρὶν χορτάσουμε. Καὶ ὁ Ἀπόστολος ποὺ εἶπε: «Μὴ φροντίζετε γιὰ τὴ σάρκα, πῶς νὰ ἱκανοποιήσετε τὶς ἐπιθυμίες της», δὲν ἐμπόδισε τὴν ἀναγκαία κυβέρνηση τῆς ζωῆς, ἀλλὰ ἀπαγόρευσε τὴν φιλήδονη φροντίδα.
Ἄλλωστε, γιὰ τὴν τέλεια καθαρότητα τῆς ψυχῆς, δὲν ἀρκεὶ μόνη ἡ ἐγκράτεια στὰ φαγητὰ ἂν δὲν συντρέχουν καὶ οἱ ὑπόλοιπες ἀρετές. Τὴ μερικὴ καθαρότητα τῆς ψυχῆς, μέσω τῆς σωφροσύνης, ἰδιαίτερα κατορθώνουν ἡ νηστεία καὶ ἡ ἐγκράτεια. Γιατί εἶναι ἀδύνατον ἐκεῖνος ποὺ ἔχει γεμάτη τὴν κοιλιά του, νὰ κάνει νοερὸ πόλεμο ἐναντίον τοῦ πνεύματος τῆς πορνείας.
Ὥστε λοιπὸν πρῶτος ἀγώνας μας ἂς εἶναι νὰ συγκρατοῦμε τὴν κοιλιά μας καὶ νὰ ὑποδουλώνουμε τὸ σῶμα. Ὄχι μόνο μὲ νηστεία, ἀλλὰ καὶ μὲ ἀγρυπνία καὶ κόπο καὶ πνευματικὰ ἀναγνώσματα καὶ μὲ τὸ νὰ μαζεύουμε τὴν καρδιά μας πάνω στὸ φόβο τῆς κολάσεως καὶ στὸν πόθο τῆς βασιλείας τῶν Οὐρανῶν.