Πάσας ἀληθῶς, Ἄννα, νικᾷς μητέρας,
Μήτηρ ἕως ἂν σὴ γένηται θυγάτηρ.
Ἐξάγαγε πρὸς φῶς Θεομήτορα ὀγδόῃ Ἄννα.
«Ἀποκάλυψον πρὸς Κύριον τὴν ὁδόν σου καὶἔλπισον ἐπ᾿ αὐτόν, καὶ αὐτὸς ποιήσει» (Ψαλμὸς λστ' στ. 5). Φανέρωσε στόν Κύριο μὲ ἐμπιστοσύνη τὸ δρόμο καὶ τίς ἐπιδιώξεις καὶ τίς ἀνάγκες τῆς ζωῆς σου καὶ ἔλπισε σ' Αὐτὸν καὶ Αὐτὸς θὰ κάνει ἐκεῖνά πού ζητᾶς καὶ χρειάζεσαι. Μ' αὐτὴ τὴν ἐμπιστοσύνη καὶ ἐλπίδα, ὁ Ἰωακεὶμ καὶ ἡ Ἄννα ἰκέτευαν προσευχόμενοι τὸ Θεὸ νά τῆς χαρίσει παιδί, νά τὸ ἔχουν γλυκεῖα παρηγορία στά γεράματά της. Καὶ τὴν ἐλπίδα της ὁ Θεὸς ἔκανε πραγματικότητα. Τῆς χάρισε τὴν Παρθένο Μαριάμ, ποὺ ἦταν ὁρισμένη νά γεννήσει τὸ Σωτῆρα τοῦ κόσμου καὶ νά λάμψει σὰν ἡ πιὸ εὐλογημένη μεταξὺ τῶν γυναικῶν. Ἦταν ἐκείνη, ἀπὸ τὴν ὁποία ἔμελλε νά προέλθει Αὐτός πού θὰ συνέτριβε τὴν κεφαλὴ τοῦ νοητοῦ ὄφεως. Στήν Παλαιὰ Διαθήκη δόθηκαν οἱ προτυπώσεις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Μία εἶναι καὶ ἡ βάτος στό Σινᾶ, τὴν ὁποία ἐνῶ εἶχαν περιζώσει φλόγες φωτιᾶς, αὐτὴ δέν καιγόταν. Ἦταν ἀπεικόνιση τῆς Παρθένου, ποὺ θὰ γεννοῦσε τὸ Σωτῆρα Χριστὸ καὶ συγχρόνως θὰ διατηροῦσε τὴν παρθενία της. Ἔτσι, ἡ Ἄννα καὶ ὁ Ἰωακείμ, ποὺ ἦταν ἀπὸ τὸ γένος τοῦ Δαβίδ, μὲ τὴν κραταιὰ ἐλπίδα πού εἶχαν στό Θεὸ ἀπέκτησαν ἀπ' Αὐτὸν τὸ ἐπιθυμητὸ δῶρο, ποὺ θὰ συντροφεύει τὸν κόσμο μέχρι συντελείας τῶν αἰώνων.
Ἡ γιορτὴ τῆς γεννήσῃς τῆς Θεοτόκου καθιερώθηκε γιά πρώτη φορὰ στά τέλη τοῦ 5ου αἰῶνα ἢ στίς ἀρχὲς τοῦ 6ου αἰῶνα στά Ἱεροσόλυμα καὶ ἀπὸ ἐκεῖ διαδόθηκε σὲ ὅλη τή χριστιανική Ἀνατολή. Ἡ εἰσαγωγὴ της στή Ῥώμη ἔγινε στά τέλη τοῦ 7ου αἰῶνα ἀπὸ Ἕλληνες μοναχούς πού κατέφυγαν στήν Ἰταλία μετὰ τοὺς διωγμοὺς τῶν Ἀράβων. Πρῶτος ὁ πάπας Σέργιος Ἀ' (687-701) τὴν καθιέρωσε ὡς ἐπίσημη γιορτὴ καὶ τὴν περιέλαβε μαζὶ μὲ ἄλλες θεομητορικὲς ἐορτὲς στό ἐορτολόγιο τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας. Τὸν 11ο αἰῶνα ἡ γιορτὴ τῆς γεννήσῃς τῆς Θεοτόκου εἶχε ἐπικρατήσει σὲ ὁλοκλήρῃ τῇ Χριστιανοσύνῃ.
Ἡ γιορτὴ κατέχει σημαντικὴ θέση στήν ὑμνογραφία τῆς Ὀρθόδοξης Χριστιανικῆς Ἐκκλησίας. Ἐξέχοντες ὑμνογράφοι (Σέργιος καὶ Στέφανος Ἁγιοπολίτες, Γερμανὸς Ἀ' Κωνσταντινουπόλεως, Ῥωμανὸς ὁ Μελῳδός, Ἰωσὴφ Ὑμνογράφος) ἔχουν γράψει ἰδιόμελα, κανόνες καὶ κοντάκια, ποὺ ψάλλονται κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς γιορτῆς. Παράλληλα, οἱ διηγήσεις γιά τή γεννήσῃ τῆς Θεοτόκου ἔχουν καταλάβει ἐξέχουσα θέση στήν ἐκκλησιαστικὴ ζωγραφική. Εἰκόνες ἐκλεκτῆς τέχνης βρίσκονται στό Ἅγιον Ὅρος, στό Μυστρᾶ καὶ τὴν Κρήτη, ἐνῶ ἀξιολογότατα μωσαϊκὰ ὑπάρχουν στή Μονὴ τοῦ Δαφνίου (Ἀθῆνα) καὶ στό τζαμὶ Καχριὲ στήν Κωνσταντινούπολη.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’.
Ἡ γέννησίς σου Θεοτόκε, χαρὰν ἐμήνυσε πάσῃ τῇ οικουμένῃ, ἐκ σοῦ γὰρ ἀνέτειλεν ὁἭλιος τῆς δικαιοσύνης, Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, καὶ λύσας τὴν κατάραν, ἔδωκε τὴν εὐλογίαν, καὶ καταργήσας τὸν θάνατον, ἐδωρήσατο ἡμῖν ζωὴν τὴν αἰώνιον.
Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Αὐτόμελον.
Ἰωακεὶμ καὶἌννα ὀνειδισμοῦἀτεκνίας, καὶἈδὰμ καὶ Εὔα, ἐκ τῆς φθορᾶς τοῦ θανάτου, ἠλευθερώθησαν, Ἄχραντε, ἐν τῇἁγίᾳ γεννήσει σου, αὐτὴν ἑορτάζει καὶὁ λαός σου, ἐνοχῆς τῶν πταισμάτων, λυτρωθεὶς ἐν τῷ κράζειν σοι· Ἡ Στεῖρα τίκτει τὴν Θεοτόκον, καὶ τροφὸν τῆς ζωῆς ἡμῶν.
Κάθισμα
Ἦχος δ’. Κατεπλάγη Ἰωσὴφ.
Ἀναβόησον Δαυΐδ, τὶὤμοσέ σοι ὁ Θεός; Ἅ μοι ὤμοσε φησί, καὶἐκπεπλήρωκεν ἰδού, ἐκ τοῦ καρποῦ τῆς κοιλίας μου δοὺς τὴν Παρθένον· ἐξ ἧς ὁ πλαστουργός, Χριστός ὁ νέος Ἀδάμ, ἐτέχθη βασιλεύς, ἐπὶ τοῦ θρόνου μου· καὶ βασιλεύει σήμερον, ὁἔχων τὴν βασιλείαν ἀσάλευτον. Ἡ στεῖρα τίκτει, τὴν Θεοτόκον, καὶ τροφὸν τῆς ζωῆς ἡμῶν.
Ἕτερον Κάθισμα
Ἦχος δ’. Κατεπλάγη Ἰωσὴφ.
Ἐκ τῆς ῥίζης Ἰεσσαί, καὶἐξ ὀσφύος τοῦ Δαυΐδ, ἡ θεόπαις Μαριάμ, τίκτεται σήμερον ἡμῖν, καὶ νεουργεῖται, ἡ σύμπασα καὶ θεουργεῖται. Συγχάρητε ὁμοῦ, ὁ οὐρανός καὶἡ γῆ· αἰνέσατε αὐτήν, αἱ πατριαὶ τῶν ἐθνῶν, Ἰωακεὶμ εὐφραίνεται, καὶἌννα πανηγυρίζει κραυγάζουσα· Ἡ στεῖρα τίκτει, τὴν Θεοτόκον, καὶ τροφὸν τῆς ζωῆς ἡμῶν.
Ἕτερον Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ’. Τὸ προσταχθὲν μυστικῶς.
Ἀγαλλιάσθω οὐρανός, γῆ εὐφραινέσθω· ὁ τοῦ Θεοῦ γὰρ οὐρανός, ἐν γῇἐτέχθη, ἡ Θεόνυμφος αὕτη ἐξ ἐπαγγελίας. Ἡ στεῖρα βρέφος θηλάζει τὴν Μαριὰμ· καὶ χαίρει ἐπὶ τῷ τόκῳἸωακείμ. Ῥάβδος λέγων ἐτέχθη μοι, ἐξ ἧς τὸἄνθος Χριστός, ἐβλάστησεν ἐκ ῥίζης Δαυΐδ. Ὄντως θαῦμα παράδοξον!
Ὁ Οἶκος
Ἡ προσευχὴὁμοῦ καὶ στεναγμός, τῆς στειρώσεως καὶἀτεκνώσεως Ἰωακείμ τε καὶἌννης, εὐπρόσδεκτος, καὶ εἰς τὰὦτα Κυρίου ἐλήλυθε, καὶἐβλάστησαν καρπὸν ζωηφόρον τῷ κόσμῳ· ὁ μὲν γὰρ προσευχὴν ἐν τῷὄρει ἐτέλει, ἡ δὲἐν παραδείσῳὄνειδος φέρει· ἀλλὰ μετὰ χαράς, ἡ στεῖρα τίκτει τὴν Θεοτόκον, καὶ τροφὸν τῆς ζωῆς ἡμῶν.
