ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ

Τῇ σήμερον ἡμέρα, Κυριακὴ μετὰ τὴν Πεντηκοστήν,
τὴν τῶν ἁπανταχοῦ τῆς Οἰκουμένης ἐν Ἀσία, Λιβύῃ καὶ Εὐρώπη,
Βορρᾶ τε καὶ Νότῳ, Ἁγίων Πάντων ἑορτὴν ἑορτάζομεν.
Τοῦ Κυρίου μου πάντας ὑμνῶ τοὺς φίλους,
Εἴτις δὲ μέλλων, εἰς τοὺς πάντας εἰσίτω.

 

Agiwn Pantwn Κυριακὴ τῶν Ἁγίων Πάντων εἶναι ἡ τελευταία Κυριακὴ τοῦ «Πεντηκοσταρίου». Μὲ αὐτὴν τελειώνει ὁ κινητὸς κύκλος τῶν ἑορτῶν πού ἄρχισε ἀπὸ τὴν Κυριακὴ τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου. Ἡ Κυριακὴ τῶν Ἁγίων Πάντων εἶναι ἡ σφραγῖδα καὶ τὸ τέλος τῆς μεγάλης ἐορταστικῆς αὐτῆς περιόδου καὶ μᾶς παρουσιάζει τοὺς καρποὺς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τοὺς Ἁγίους Πάντες, τοὺς «τὴν γῆν οὐρανώσαντας». Εἶναι ἀποδείξῃ τοῦ ἔργου τῆς Ἐκκλησίας καὶ παρουσιάζει «ὅσα ἀγαθοδότως ἡγίασε τὸ πνεῦμα τὸ Ἅγιον» στόν κόσμο.
Ἡ Ἑορτὴ τῶν Ἁγίων Πάντων τοὺς πρώτους αἰῶνες ἦταν ἑορτὴ μόνο τῶν Μαρτύρων. Ἔτσι ἔχουμε ὁμιλία τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου, 4ος αἰῶνας, γιά τὴν ἑορτὴ αὐτή. Ἐπίσης, τὸ Τυπικὸ τῆς Ἁγίας Σοφίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως κατὰ τὸν Ι' αἰῶνα, προβλέπει συνάξῃ καὶ παννυχίδα στή Μεγάλη Ἐκκλησία , καὶ στό Ναὸ τῶν Ἁγίων Μαρτύρων, ποὺ βρισκόταν κοντὰ στο ναὸ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων. Ἡ ἑορτὴ τιτλοφορείται «τῶν Ἁγίων Πάντων», ἀλλὰ τὸ συναξάρι τῆς ἡμέρας ἐπισημαίνει ὅτι κατ' αὐτὴν ἐπιτελείται ἡ μνήμη «τῶν ἁγίων καὶ καλλινίκων μαρτύρων τῶν ἐν πάσῃ τῇ οἰκουμένῃ κατὰ διαφόρους καιροὺς μαρτυρησάντων ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος τοῦ Μεγάλου Θεοῦ καὶ Σωτῆρος Ἠμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ».
Σύμφωνα μὲ τίς πληροφορίες τοῦ Νικηφόρου Ξανθόπουλου στό συναξάρι τῆς ἡμέρας, ἡ Ἑορτὴ τῶν Ἁγίων Πάντων θεσπίσθηκε ἐπὶ Λέοντος τοῦ Σοφοῦ. Μετὰ τὸ θάνατο τῆς εὐσεβεστάτης καὶ εὐλαβεστάτης συζύγου του Βασιλίσσης Θεοφανοῦς, ἔκτισε Ναὸ μὲ σκοπὸ νά τὸν τιμήσει στό ὄνομά της, ἐπειδὴ «εὐαρέστησε κατ' ἄκρον τῷ Θεῷ».
Ὅταν ἀνακοίνωσε στήν Ἐκκλησία τὸ σκοπὸ του, τοῦ ὑποδείχθηκε ὅτι πρέπει νά περάσει χρόνος γιά νά ἀποκτήσει αὐτὴ τὸ «τίμιον καὶ σεβάσμιον». Ὁ Βασιλεὺς ὑποτάχθηκε καὶ ἀφιέρωσε τὸ ναὸ στή μνήμη καὶ τιμὴ πάντων τῶν Ἁγίων τῶν ἁπανταχοῦ τῆς γῆς καὶ εἶπε: «εἰ καὶ Θεοφανὼ Ἁγία, συναριθμείσθω μετὰ τούτων πάντων».
Ἔστω κι ἂν ἡ ἑορτὴ ξεκίνησε γιά τοὺς Ἁγίους Μάρτυρες καὶ ἐπεκτάθηκε στή συνέχεια γιά Πάντες τοὺς Ἁγίους, οἱ Ἅγιοι Πατέρες θέσπισαν τήν συλλογικὴ αὐτῇ ἑορτή για τοὺς ἑξῆς λόγους:
1. Γιά νά μᾶς δείξουν ὅτι κατεβαίνει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ὁ Θεὸς καὶ ἀνεβαίνει στόν οὐρανὸ ὁ χοϊκὸς ἄνθρωπος. Οἱ πρὶν ἀποξενωμένοι ἀπὸ τὸ Θεὸ γίνονται φίλοι Του καὶ «ἕνα» μὲ αὐτόν, ἔχουν τήν δυνατότητα νά γίνουν «Ἅγιοι».(Ἐπ' αὐτοὺς «τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον σκηνώσαν ἡγίασεν»).Καὶ ἔτσι ἀναπληρώσαμε τὸ πεπτωκὸς ἐκεῖνο τάγμα τῶν Ἀγγέλων.
2. Πολλοὶ Ἅγιοι εἶναι γνωστοὶ καὶ τιμῶνται μὲ ἐορτὲς καὶ πανηγύρεις καὶ λιτανεῖες. Ὅμως ὑπάρχουν καὶ πολλοὶ ἄγνωστοι καὶ ἀφανεῖς Ἅγιοι, γνωστοὶ στό Θεό, «νέφος μαρτύρων». Αὐτοὺς τοὺς ἀγνώστους τιμᾷ ἡ Ἐκκλησία, ὅσοι «κατὰ Χριστὸν ἐπολιτεύσαντο ἐν Ἰνδοῖς καὶ Αἰγυπτίοις καὶ Ἄραψι καὶ Μεσοποταμία τε καὶ Φρυγία καὶ τοῖς ἄνωθεν τοῦ Εὐξείνου. Ἔτι δὲ καὶ ἐν πάσῃ τῇ Ἑσπερία ἄχρι καὶ αὐτῶν τῶν Βρεττανικὼν νήσων, ἁπλῶς εἰπεῖν ἐν Ἀνατολῇ καὶ Δύσει».
Εἶναι τὸ μνημεῖο τοῦ Ἀγνώστου Στρατιώτῃ τῆς Ὀρθοδοξίας ἡ παροῦσα ἑορτή!
3. Για να ζητοῦμε τήν βοήθειά τους, γιά νά μιμούμεθα τὸ βίο τους…
4. Ὅλοι οἱ Ἅγιοι πού τιμῶνται χωριστὰ εἶναι ἐπιβεβλημένο νά συναθροισθοῦν σὲ μιά κοινή ἑορτή γιά νά ὑπογραμμισθεῖ μ' αὐτὸν τὸν τρόπο ὅτι ὅλοι μαζὶ ἀγωνίσθηκαν γιά ἕνα Χριστό, σὲ ἕνα κοινὸ στάδιο τῆς ἀρετῆς, ὑπὸ ἐνὸς Θεοῦ στεφανώθηκαν καὶ συνέστησαν τὴν «μίαν Ἐκκλησίαν», προτρέποντας καὶ ἐμᾶς νά ἀγωνιζόμεθα μὲ ὄλες μας τὶς δυνάμεις «τὸν ἴσον ἀγῶνα» μὲ αὐτούς, ὥστε ὅταν ὁ Ἀγωνοθέτης Χριστὸς μᾶς καλέσει στήν ἐν οὐρανοῖς πανήγυρη τῶν πρωτοτόκων, νά μπορέσουμε νά συναριθμηθοῦμε μετὰ τῶν Ἁγίων Του!
5. Γιά τοὺς ἐπιγενησομένους ἁγίους!...(ποῦ θὰ γίνουν στή συνέχεια Ἅγιοι), γιά ὅσους «πρότερον καὶ ὕστατον…» θὰ συγκαταριθμηθοῦν μὲ τοὺς Ἁγίους… Ἔχει μιά καταπληκτική δυναμική ἡ παροῦσα ἑορτή. Εἶναι προληπτικὰ καὶ «δικὴ μας» ἑορτή!...
Μάρτυρες τοῦ Χριστοῦ καὶ Ἅγιοι δέν εἶναι μόνο ἐκεῖνοί που ἔχυσαν τὸ αἷμα τοὺς για τὴν πιστὴ τοῦ Χριστοῦ.
«Μάρτυρες» εἶναι ὅλοι ὅσοι ἀγωνίσθηκαν καὶ ἀγωνίζονται τὸν ἀγῶνα τῆς Χριστιανικῆς ζωῆς μὲ ἀκρίβεια καὶ συνέπεια… Εἶναι «μαρτύριο πνεύματος» ἡ καθημερινὴ βιώση τοῦ λόγου τοῦ Σταυροῦ, ἡ Σταύρωση τῶν παθῶν καὶ τῆς κακίας μας, ἡ ἀνακαίνιση τῆς ψυχῆς μας.


Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τοῦ λίθου σφραγισθέντος.
(Ποίημα τοῦ ὁσίου Νικοδήμου τοῦ ῾Αγιορείτου)
Βλαστοὺς εὐαγγελίου καὶ καρποὺς ἀμαράντους, χοροὺς ἁγίων Πάντων εὐφημήσωμεν πάντες, ἐν ὕμνοις καὶ ᾠδαῖς πνευματικαῖς, μιμούμενοι αὐτῶν τὰς ἀρετάς, καὶ ἀγῶνας τοὺς γενναίους, ἀπὸ ψυχῆς συμφώνως ἀνακράζοντες· δόξα τῷ στεφανώσαντι ὑμᾶς· δόξα τῷ ἁγιάσαντι·
δόξα τῷ ἐν τῇ γῇ καὶ οὐρανῷ ὑμᾶς δοξάσαντι.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον λόγον.
(Ποίημα Κυρίλλου πατριάρχου Κων/πόλεως)
Τῶν ἁγίων Πάντων οἶκος ὁ πάνσεπτος, οὐρανὸς ὥς τις ἄλλος ἀστράπτει αἴθριος, ἐν μέσῳ ἔχων τὸν Χριστόν, ὥς περ ἥλιον λαμπρόν, τὴν παρθένον Μαριάμ, σελήνην ὡς πλησιφαῆ, καὶ κύκλῳ καθάπερ ἄστρα, χορούς τε πάντων ἁγίων, ἀεὶ πρεσβεύοντας σωθῆναι ἡμᾶς.

Κοντάκιον
Ἦχος γ΄. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Τῶν Ἁγίων σύμπαντες, τῶν ἀπ’ αἰῶνος τὴν μνήμην, Προφητῶν Δικαίων τε, καὶ Ἀποστόλων Μαρτύρων, ἅμα τε, σὺν Ἱεράρχαις καὶ τοῖς Ὁσίοις, σήμερον, ἐγκωμισάσωμεν θεοφρόνως, αὐτοὶ γὰρ σὺν τοῖς Ἀγγέλοις, ἀκαταπαύστως, ὑπὲρ ἡμῶν ἀεὶ πρεσβεύουσι.

Μεγαλυνάριον
Ἔνδοξοι Ἀπόστολοι τοῦ Χριστοῦ, Μάρτυρες Κυρίου, καὶ πανθαύμαστοι Ἀθληταί, Προφητῶν ὁ δῆμος, Ἱεραρχῶν Ὁσίων, ποιήσατε πρεσβείαν,
ὑπὲρ ἡμῶν πρὸς Θεόν.